Индоевропейские слова на *E (Старостин)


> > > Праиндоевропейские слова на *E
Слова по темам: Природа | Люди | Животные | Растения | Анатомия | Пища | Одежда | Жильё | Труд | Ремёсла | Движение | Простр-во | Время | Кол-во | Чувства | Душа | Ум | Речь | Общество | Война | Законы | Вера
Праиндоевропейский ПИЕ корнеслов: A | B | Bh | D | Dh | E | G, G̑ | Gh, G̑h | Gw | Gwh | I, Y | K, K̑ | Kw | L | M | N | O | P | R | S | T | U, W
Русско-индоевропейский Рус.-ПИЕ словарь: Б | В | Г | Д | Е, Ё | Ж | З | И | К | Л | М | Н | О | П | Р | С | Т | У | Х | Ц | Ч | Ш | Э | Я
Этимологические словари-источники (по авторам): Покорный | Старостин | Коблер | Уоткинс | Wiki

Лексика праязыков и.-е. ветвей: Алб. | Анат. | Арийск. | Арм.-фр. | Балт. | Герм. | Гр.-мак. | Илл.-вен. | Итал. | Кельт. | Слав. | Тох. |
Словари древних и.-е. языков: Авест. | Вен. | Гал. | Гот. | Др.-гр. | Др.-ирл. | Др.-мак. | Др.-перс. | Илл. | Кар. | Лат. | Лид. | Лик. | Лув. | Оск. | Пал. | Пали | Прус. | Др.-инд. | Ст.-сл. | Тох. | Умб. | Фрак. | Фриг. | Хет. | Ятв.

Словарь Старостина-Николаева: A | B | | D | | E | G | Gw | | Gwʰ | I(Y) | K | Kw | L | M | N | O | P | R | Sa- | Sl- | T | U(W)

Источник: С. Л. Николаев, С. А. Старостин, Этимологическая база данных по индоевропейскому праязыку, 1998-2005 (проект "Вавилонская башня").

Всего здесь - 128 праиндоевропейских слов.


ПраИЕ: *e-
Англ. значение: pron. dem., part.
Хеттский: a-, e- (Tischler 1, 118) pron., 3 prs.
Др.-индийский: a-sā́u 'that', a-dáḥ 'that; there', a-dyā́, a-dyá 'today', á-ha 'yes, certainly'
Армянский: e-the 'dass, wenn'
Др.-греческий: e-kêi̯, e-kêi̯no-
Славянские: *je-se, *je-; *jeterъ
Германские: Got i-bai, i-ba Fragepartikel, OHG ibu, oba, OSax, OIsl ef 'ob; wenn'
Латинский: cēterus
Другие италийские: Osk e-tanto, e-co 'hic', exo- (*ekeso) 'hic'; Umbr etro- 'anderer', e-tantu 'tanta'
Албанский: játerɛ 'anderer'
Ссылки: WP I 96 f
ПраИЕ: *e
Англ. значение: part.: augment
Др.-индийский: a-, ā- (ā-vr̥ṇak)
Авестийский: a-
Армянский: e- (elikh = élipe)
Др.-греческий: e-, ē- (hom. ēwéi̯de)
Ссылки: WP I 96 f
ПраИЕ: *ed
Англ. значение: part.
Авестийский: at_ zur Hervorhebung des vorgehenden Wortes
Славянские: *jed-īnъ, ChSl jede kyjь 'quidam'
Латинский: ecce, mēd
Ссылки: WP I 96 f
ПраИЕ: *ed-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to eat
Хеттский: ad-/ed- (I) 'essen' (Tischler 91-92, 117), etri- n. 'Speise, Gericht' (119)
Тохарский: B yesti 'meal' (Adams 507)
Др.-индийский: átti, caus. ādáyati `to eat'
Армянский: utem `esse'
Др.-греческий: édō, inf. édmenai̯, fut. édomai̯, pf. ptc. edēdṓs, med. edḗdotai̯, aor. pass. ēdésthēn, pf. med. att. edḗde(s)mai̯; ésthō, esthíō `essen, fressen'; *edwr: hom. ẹ̄̂dar, -atos n. `Nahrung', édar = brō̂ma Hsch.; edōdǟ́ f. `Speise, Nahrung, Mahlzeit', hom. edētǘ-s f. `Speise', att. édesma n. `Speise'
Славянские: *jēsti, *jēmь; *j[ē]sto > MBlg jasto `Portion Speise', *jēdъ, *jēdjā, *jēdā, *obēdъ
Балтийские: *ē̂d- (*ē̂d-meî) (2) vb. tr., *ēd-ia- c., *ē̂d-ā̂ (2), *ē̂d-jā̂ f.
Германские: *it-a- vb., *ēt-a- m., n., *ēt-an-, *ēt-ian- m., *ēt-ō f.; *ēs-s-a- n.; *at-ja- vb.
Латинский: edō (ēs, ēst), ēdī, ēsum, ēsse `essen', ēsca f. `Speise; Lockspeise, Köder'
Другие италийские: Osk edum `edere'
Кельтские: *edtjo-> OIr esse `gegessen', Ir (Corm.) ess `food'
Рус. значение: есть
Ссылки: WP I 118 f
ПраИЕ: *edhl-
Англ. значение: a k. of tree
Славянские: *jedlь, *jedlā 'пихта, ель'
Балтийские: *adl-iā̃ f.
Латинский: ebulus, gen. -ī f.; ebulum, gen. -ī n. `Niederholunder (Sambucus ebulus), Attich'
Рус. значение: дерево (ель/бузина)
Ссылки: WP I 50 f
ПраИЕ: *edhr-
Англ. значение: pale, paling
Славянские: *odrъ
Германские: *idr=, *adr=
Рус. значение: штакетина, частокол
Ссылки: WP I 121
ПраИЕ: *(e)dont-
Англ. значение: tooth
Др.-индийский: dán, acc. dántam, gen. dat-áḥ, dánta- m. `tooth'
Авестийский: dantan- m. 'Zahn'
Армянский: atamn, gen. atman `Zahn'
Др.-греческий: ion. odṓn, att. odọ̄́s, gen. odóntos `Zahn', aeol. pl. édontes `Zähne'
Славянские: *dę̄sno, *dę̄snā, *dę̄slo
Балтийские: *dañt-i- c.
Германские: *tánɵ-u- m., *tánɵ- m., *túnɵ-u- m.
Латинский: dēns, gen. dentis m. `Zahn; Zinke'
Кельтские: *dnt-: OIr dēt n. `Zahn', Cymr dant `Zahn', Corn dans `Zahn', Bret dant `Zahn'
Рус. значение: зуб
Ссылки: WP I 120 f
ПраИЕ: *eg(')-
Англ. значение: to be absent, not to be enough
Тохарский: A, B yäk- 'neglect, be careless about' (Adams 494)
Германские: *ik=; *ik-l-ōn- f.
Латинский: egeō, -ēre, -uī `darben, leiden Mangel; bedürfen, nötig haben', egēnus, -a `(be)dürftig, arm an', egestās, -tis f. `Dürftigkeit, Mangel'
Рус. значение: отсутствовать, не хватать
Ссылки: WH
ПраИЕ: *(e)ger-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to wake up, to be awake
Др.-индийский: {járate `erwacht', jagárti `wacht', pf. jagāra }, gārayate `to know; to make known, teach'
Авестийский: ǰaɣārayantǝm `den wachenden', pf. ǰagāra
Другие иранские: MPers vīgrās `erwachte'
Др.-греческий: egéi̯romai̯, aor. égreto, pf. egrḗgora (`ich wache'), med. egḗgermai̯ `erwachen'; egéirō, aor. egẹ̄̂rai̯ `wecken, erwecken'; égersi-s `das Erwachen, die Erweckung', eks-egértǟ-s `Anreger, Anstifter', an-egérmōn `wachsam', adv. egertí `wachsam, eifrig'
Германские: *karsk-a- adj., *karsk-i- adj., *karsk-iōn- f.
Латинский: expergīscōr, -īscī, -perrēctus/pergitus `aufwachen, erwachen'; expertus < experctus;p expergēfaciō `aufwecken, ermuntern'; expergō, -ere/exporgō, -ō `aufwecken'
Албанский: ngrē `ich hebe auf, wecke auf'
Рус. значение: просыпаться, бодрствовать
Ссылки: WP I 598 f
ПраИЕ: *eg'h-
Англ. значение: hedgehog
Другие иранские: Osset wyzyn, uzun 'Igel'
Армянский: ozni
Др.-греческий: ekhī̂no-s m. `Igel; Seeigel'
Славянские: *ježь
Балтийские: *aǯ-ia- c.
Германские: *ig-il-a- m., *īg-Vl-a- m.
Рус. значение: зверек (еж)
Ссылки: WP I 115
ПраИЕ: *egh-
Англ. значение: worm, snake
Армянский: iž `snake' (<*ēghi-)
Др.-греческий: ékhi-s m.(/f). `Viper; Otter', ékhidna f. `id.'
Германские: *ig-al-ō(n-) f.
Кельтские: *egi- > Cymr euod `lumbrici lati in hepate ovium', euon `Pferdewürmer'
Рус. значение: жаба (червь, змея)
Ссылки: WP I 63 f
ПраИЕ: *eg'h-
Англ. значение: border
Армянский: ezr 'Rand, Grenze'
Славянские: *(j)āzъ 'Fischzaun' usw.
Балтийские: *eǯ-jā̂, -iā̃ f.
Рус. значение: граница
Ссылки: Fraenkel 125
ПраИЕ: *eg'-, *eg'h-
Англ. значение: pron. pers. 1 sg.
Хеттский: uk, ug(g)a 'ich' (Friedrich 232)
Тохарский: A ñ-uk 'I' (fem.) (Adams 265)
Др.-индийский: ahám `I'
Авестийский: azǝm
Другие иранские: OPers adam
Армянский: es
Др.-греческий: egṓ, egṓn 'I'; égō-ge 'I at least, for my part, indeed'
Славянские: *āzъ, *ā
Балтийские: *aš, *eš
Германские: *ika
Латинский: egō
Рус. значение: 1 ед.
ПраИЕ: *eg', *eg'-s
Англ. значение: prep./adv.
Др.-греческий: eks (ek, eg, es) prep., pref.; ion., att. ektós 'ausserhalb', lokr. ekhthós, ekhtró-, etc.
Славянские: *jьz
Балтийские: *iǯ
Латинский: ēx, ē; ēxtra
Кельтские: OIr ess-, ass-, a- (prf., prp.), Cymr eh-, Gaul ex-obnus 'furchtlos'
Рус. значение: из
ПраИЕ: *eid- (CI)
Англ. значение: month
Латинский: īdūs, -uum pl. f., OLat eidūs `die Monatsmitte, Iden'
Другие италийские: Osk pl. eíduís, eiduis `idibus'
Кельтские: OIr ēsca n. `mensis lunaris, mensis' (*eidskijo-)
Рус. значение: месяц (лунный)
Ссылки: WP I 3
ПраИЕ: *eig'-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: ice-floe, icicle
Хеттский: eka- n. 'Eis?', ekuna-, ikuna- 'kalt' (Tischler 103, 105)
Славянские: [ *jьkrā `льдина' - с глухим под влиянием прочих "икр" ? ]
Балтийские: *eĩǯ-iā̃, *eĩǯ-ia- c., *iǯ-ā̂ f., *iǯ-a- c.
Германские: *jik-an- m., *jik-il-a-, -ul-a- m.
Кельтские: MIr aig, gen. ega f. `Eis'; Cymr iā m. `Eis', iaen `glacicula'; OCorn iey gl. `glaties', iein gl. `frigus'; MCorn yeyn, yen `kalt'; Bret ien `kalt'
Рус. значение: льдина, сосулька
Ссылки: WP I 206
ПраИЕ: *eig'(h)-
Англ. значение: to break, to burst
Хеттский: igai- / egai- 'zerspringen, zersplittern, bersten' (Tischler 349)
Славянские: *ēzvā
Балтийские: *aîǯ-ā̂ f. (1), *eĩǯ- (-ja-) vb. tr., *iǯ- vb. intr., *iǯ-ā̂ f., *īǯ-iā̃, *iǯ-jā̂ f., *eĩǯ-ā̂, -iā̃ f.
Рус. значение: разбиваться, лопаться
Ссылки: Vasmer 4, 549-550, Tischler 349.
ПраИЕ: *eik'-
Англ. значение: to possess
Тохарский: A akäṃtsune, B ekaññi (PT *ekäññ-) 'possession' (Adams 75 denies because of vowel irregularity)
Др.-индийский: ī́śe, ī́ṣṭe `to own, possess; to belong to', ī́śāná- `owning, possessing', m. `ruler, master'
Авестийский: īs- `Vermögen, Reichtum', īšti- `Gut, Reichtum'
Германские: *áix-a- prs., *aig-án- inf., *aig-n-i- c., *aix-t-i- c.
Рус. значение: обладать, владеть
Ссылки: WP I 105
ПраИЕ: *eil-
Англ. значение: furrow, ditch
Балтийские: *eĩl-ā̂, -jā̂, -iā̃, *ail-iā̃ f., -ia- c.
Германские: *ail-ō f., *ail-ōn- f.
Рус. значение: борозда, канавка
Ссылки: WP I 102 f
ПраИЕ: *ein-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: deer, roe
Др.-индийский: eṇa- m., eṇī́ f. `a sp. of deer or antelope (described as black with beautiful eyes and short legs')
Др.-греческий: énelo-s = nebrós Hsch.; ínno-s m. `(junger) Maulesel' (with a var. gínno-s)
Латинский: īnuleu-s, -ī m. (auch hī̆nuleus) `junger Hirsch- od. Rehbock', hinnulus m. `männliches Hirschkalb', hinnula f. `junge Hindin'
Рус. значение: скот (олень, косуля)
Ссылки: WP I 3, 160
ПраИЕ: *eis-
Англ. значение: to fall upon, to act sharply
Тохарский: B aise 'power' (Adams 107)
Др.-индийский: iṣṇā́ti, íṣyati `to cause to move quickly, to send off, impel, incite', ī́ṣate `to go; to fly away, escape; to attack, hurt'; iṣ- f. `refreshment, enjoyment', iṣirá- `refreshing, flourishing; vigorous, active, quick'
Авестийский: aēš- `(sich) in eilige Bewegung setzen', aēšma- `Zorn'
Др.-греческий: iái̯nō `wärmen, erquicken, erfreuen', hīaró-, hīeró- `kräftig, rasch'; ói̯stro-s m. 'Bremse, Viehbremse, Stich, Stachel, heftiger Trieb, heftige Begier, Verlangen, Wut, Wahnsinn'
Балтийские: *aĩs-t-r-u- adj., *aĩs-t-r-ā̂ f.
Германские: *aís-ō(n-) f., *áis-ō- vb., *fr(a)-áis-a- vb.; *uf-ais-t-i- c.
Латинский: īra f. `Zorn, Wut'
Рус. значение: бросаться, резко воздействовать
Ссылки: WP I 106 f
ПраИЕ: *eit-
Англ. значение: clever, agile
Др.-греческий: ítēs, gen. -ọ̄, itamó- 'headlong, hasty, eager'
Балтийские: *eit-l-u- adj.
Рус. значение: умный, проворный
ПраИЕ: *eiw-
Англ. значение: a k. of tree/bush (with berries)
Хеттский: eja(n)- n. 'immergrüner Baum' (Tischler 102-103)
Армянский: aigi ( < approx. *oiwija) `Weinstock'
Др.-греческий: ói̯ǟ, óǟ, óu̯ǟ f. `Elsbeerbaum, zahme Eberesche, Sorbus domestica', óo-n, ôu̯o-n n. `Elsbeere'
Славянские: *jī́vā
Балтийские: *eiw-ā̂ (Lith CIRC / Lett AC, 1) f.
Германские: *ī(g)w-á-/*ī́xw-a- m., *ī(g)w-ṓ/*ī́xw-ō f., *ī(g)w-V́n-
Латинский: ūva f. `Traube'
Кельтские: OIr ēo `Eibe'; Cymr yw(en) m. `Eibe', OCorn hiu-in `Eibe', Bret iv-in `Eibe'
Рус. значение: дерево (ягодный куст)
Ссылки: WP I 165
Комментарии: Cf. a similar case with the "plum", *sleyǝw-: Slav. *slī́vā ~ Germ. *sláixw-ōn-/*slai(g)w-ṓn- f. = *jī́vā ~ *ī(g)w-á-/*ī́xw-a- m., *ī(g)w-ṓ/*ī́xw-ō f., *ī(g)w-V́n-.
ПраИЕ: *ek'w-
Англ. значение: horse
Хеттский: h.l. aś(u)was, pl. aśuwai `horse', Lyk esbedi `horse troup'
Тохарский: А yuk, B yakwe `Pferd' (PT *yäkwe) (Adams 482)
Др.-индийский: áśva- m., áśvā f. `horse'
Авестийский: aspa- m., aspā f.
Другие иранские: OPers asa- Pferd; Pamir Wakh. yaš, Osset jäfs `Pferd'
Армянский: ēš, gen. išoy 'Esel'
Др.-греческий: híppo-s m., f.; dial. íkko-s EM, PN tarent., epid. Íkko-s `Pferd, Ross, Stute'
Балтийские: *ačw-ā̂ f., *ačw-in-a- adj.
Германские: *íxw-a-/*i(g)w-á- m.
Латинский: equus, gen. equī m. `Pferd'; equa f. `Stute'
Кельтские: Gaul epo-: Eporedia, Epona "mulionem dea"; OIr ech `Pferd', echrad `Pferde'; Cymr, Corn ebol `Fohlen'
Рус. значение: лошадь
Ссылки: WP I 113
ПраИЕ: *el-
Англ. значение: a k. of bird
Др.-греческий: eléǟ f., élei̯a f., eleǟ̂s m., élai̯os m. Art (Sing)vogel, vielleicht `Teichrohrsänger, Silicartia arundinacea'; elṓrio-s m. 'a water-bird' Clearch. 73
Латинский: olor, gen. olōris m. `Schwan'
Кельтские: MIr ela `Schwan'; OCorn elerch, Cymr alarch `id.'
Рус. значение: птица (лебедь что ли)
Ссылки: WP I 155
ПраИЕ: *el-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to get tired, to rest
Др.-индийский: ilayati `to keep still, become quiet', alasá- `inactive, lazy, idle'
Др.-греческий: elīnǘō `ruhen, rasten, mit etwas aufhören'
Балтийские: *el̃s- vb. tr., *al̃-s-ā̂ f., *il̃s- vb. intr.
Рус. значение: уставать, отдыхать
Ссылки: WP I 152
ПраИЕ: *ela-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to move, to drive
Хеттский: halai- (II) 'in Bewegung setzen' (nach unten?) (Tischler 126); halija- (I) 'niederknien, niederfallen', caus. halinu- (Tischler 130)
Др.-индийский: iyarti `to go, move', med. ī́rte `to go, move, rise, go away, retire'
Авестийский: gath. īratū `er soll sich erheben'
Армянский: elanem `komme heraus, steige hinauf', eɫanim `werde'
Др.-греческий: iállō, aor. iǟ́lai̯ `absenden, ausstrecken'; *élami (arg. pot-elátō, ko. elántō), eláō, eláu̯nō, aor. elás(s)ai̯, pf, med. elǟ́laka, aor. pass. ela(s)thē̂nai̯ `treiben, stossen, schmieden', élasi-s `Zug, Heerzug, Ritt, Vertreibund usw.', ? élatro-n `flacher Kuchen', elatḗr `Treiber, Wagenlenker', `flacher Kuchen', elátǟ-s `Treiber', elató- `geschmeidig, getrieben'
Германские: *al-t-ia- vb.
Рус. значение: двигать, гнать
Ссылки: WP I 155 f
ПраИЕ: *(e)lAig'-
Англ. значение: to jump, to spring, to play
Др.-индийский: réjati, -te `to go, to cause to tremble or shake; to shake, tremble, quiver'
Другие иранские: NPers ālēxtan `springen, ausschlagen (von Pferde)', Kurd be-lezium `tanze', līzim `spiele'
Др.-греческий: elelízdō, ptc. elelíkhthōn, aor. eléliksa, elélikto, ps. elelikhthē̂nai̯, pd. md. eléligmai̯ `erschüttern', md.-ps. `zittern, erschüttert werden'
Балтийские: *laîg-ī̂- vb.
Германские: *laik-a- vb., *laik-a- m., *laik-i- c.
Рус. значение: прыгать, скакать, играть
Ссылки: WP II 399 f
ПраИЕ: *(e)lAmbh-
Англ. значение: deer, lamb
Др.-греческий: élapho-s m., f. `der Hirsch, die Hirschkuh'
Германские: *lamb-az- n., *lamb-a- n.
Рус. значение: скот (олень, овечка)
ПраИЕ: *elek-
Англ. значение: to shine
Др.-индийский: árcati, inf. r̥cáse `to shine, be brilliant'
Др.-греческий: ēléktōr, gen. -tōros, acc. -tora m. Ben. der Sonne bzw. Beiwort des Hüperíōn ; ḗlektro-n n., ḗlektro-s m./f. `mit Silber gemischtes Gold, Bernstein'
Рус. значение: светить
Ссылки: WP II 381 (differently in Pok.)
ПраИЕ: *(e)lemgh-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to scold, to accuse
Др.-греческий: eléŋkhō, aor. ps. eleŋkhthē̂nai̯, pf. elḗlegmai̯, 3 sg. -ŋgtai̯ `beschimpfen, schmähen, tadeln, zu Schanden machen; beschämen, übertreffen, überführen, widerlegen, beschuldigen usw.', éleŋkhos n. `Schimpf, Schande', éleŋkho-s m. `Überführung, Widerlegung', éleŋksi-s f. `id.', eleŋktḗr m. `der überführt'
Балтийские: *lam̂g=ā̂- (1) vb., *lamg-ā̂ f.
Кельтские: MIr. lang 'Scham, Betrug, Verrat'
Рус. значение: ругать, обвинять
Ссылки: WP II 436 f
ПраИЕ: *(e)lengʷh-
Англ. значение: light (not heavy)
Тохарский: B lankŭtse 'light' (not heavy) (Adams 544)
Др.-индийский: laghú-, raghú- `light, quick, swift', r̥hánt- `small, weak, powerless'; laṅghati, laṅghayati 'to leap over', ráṃhati, raṅghate `to hasten, speed, run'
Авестийский: ragu-, f. rǝvī 'flink'; rǝnǯaiti, rǝnǯayeiti 'macht leicht, flink, lässt sich bewegen'
Др.-греческий: elakhǘ-, élakho- `klein'; elaphró- `leicht, behend, schnell, gering'
Славянские: *lьgъkъ(jь), *lьgā/*lьʒā, *lьgotā; *lę̄gātī, *lę̄gā
Балтийские: *leñgw-a-, *leñgw-u- adj., *lañg=
Германские: *linx-t-ia- adj.; *lung-iz-a- adj.; *lung-an- n., *lung-Vn=
Латинский: levis, -e `leicht; schnell; sanft, leise; gering, unbedeutend; leichtsinnig'
Кельтские: *lagjōs > OIr comp. laigiu (/ lugu) `kleiner, schlechter', sup. lugimem, lugam; lagat `parvitas'; MCymr comp. llei `minor', sup. lleiaf; NCymr comp. lai `minor', Corn comp. le `minor', OBret *comp. nahu-lei `nihilominus', MBret lau `klein, schlecht'; OIr lingid 'springt', lēimm 'Sprung'
Албанский: l'eh, l'éhεtε leicht
Рус. значение: легкий
Ссылки: WP II 426 f
ПраИЕ: *elen-, *lān-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: deer
Хеттский: alija(n)- 'roe(buck)' (from the Hitt.-Hurr. bilingua, Puhvel 1991)
Тохарский: A, B yäl 'gazelle' (Adams 485)
Армянский: eɫn, gen. eɫin `Hirschkuh'
Др.-греческий: elló-s `Hirschkalb'
Славянские: *elenь, gen. *-e `Hirsch'; *lānь
Балтийские: *al̂n-ia- m., *al̂n-ja- m., *áln-iā̃ f.; *lān-ik-[a]- m.
Кельтские: Gaul Elembiu Monatsname = Greek Elaphēboliṓn; *elǝn-tī > OIr elit `Reh'; Cymr elain f. `Hirschkuh'; Gael lon `Elentier'
Рус. значение: скот (олень)
Ссылки: WP I 154 f
ПраИЕ: *(e)lent-
Англ. значение: a tree with soft or flexible wood (larch, lime, liana); soft, flexible
Др.-индийский: latā `creeper, creeping plant'
Др.-греческий: elátǟ f. `Fichte, Tanne'
Славянские: *lǭtъ Lindenbast
Балтийские: *leñt-ā̂
Германские: *lindi-ṓ(n-) f., *lind-iá- n., *lind-ian- m., *lind-iōn- f.; *línɵ-a-, *línɵ-i- adj.
Латинский: lentus, -a `biegsam, gуschmiedig; zähe; langsam, träge'
Рус. значение: дерево (с мягкой или гибкой древесиной - пихта, липа, лиана); мягкий, гибкий
Ссылки: WP II 437 f
ПраИЕ: *(e)leudh-
Англ. значение: to come
Тохарский: A, B lut- 'drive out, expel' (Adams 557)
Др.-греческий: ft. eléu̯somai̯, aor. ḗlüthon, pf. hom. ẹ̄lḗlou̯tha, elūlou̯thṓs, nachhom. elḗlüka, pl. elḗlümen, kyren. ptz. kat-elēleuathüi̯ `kommen, gehen', act. (dor.) eleusíō `óisō' (Hsch.), aor. (Ibyk.) eléu̯sān, gortyn. ep-eleu̯sei, ep-eleu̯sai̯ `bringen'; éleu̯si-s f. `Ankunft'; ép-ēlüs, -üdos `fremd', né-ēlüs, -dos `neuangekommen'; ḗlüsi-s f. `Gang, Weg' (ē- nach den Komposita)
Кельтские: *lud- etc. > OIr 1 sg. lod, 3 sg. luid, dolluid `ging', 1 pl. -lodmar, 3 pl. lotar; imluadi `setz in Bewegung', forluadi `schwenkt', luaid- `bewegen, erwähnen, äussern'
Рус. значение: приходить
Ссылки: WP II 416 f
ПраИЕ: *(e)lewǝdh-
Англ. значение: man, people
Др.-греческий: eléu̯thero- `frei', eléu̯thero-s m. `freier Mann'
Славянские: *ljū̀dъ; pl. *ljū̀dī
Балтийские: *leud-i- m., *leûd-jā̂ f., *lū̆d-[i]- (Lith AC / Lett CIRC)
Германские: *liud-i-, *lūd-i- c.
Латинский: līberī pl., gen. -um/-ōrum m. `die Kinder'; līber, -era `frei; frei von Leistungen und Zwang', OLat loebertātem `lībertātem'
Другие италийские: Falisc loifirtato `Lībertātum ~ Lībertātis', lōferta, loifirta `līberta', Osk úvfríkúnúss `līberigenōs', Paelign loufir `līber'
Рус. значение: человек, люди (наши)
Ссылки: WP II 416 f
ПраИЕ: *elk'-
Англ. значение: abscess, boil
Др.-индийский: árśas- n. `piles, hemorrhoids'
Др.-греческий: hélkos n. `Wunde, Geschwür'; hélkano-n `wound' Hsch.
Германские: *ulx-iɵ=
Латинский: ulcus, -eris n. `Geschwür'
Рус. значение: нарыв
Ссылки: WP I 160
ПраИЕ: *el-, *ol-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: pron. dem.
Др.-индийский: {par āri 'im drittletzten Jahre'}
Славянские: *olnī
Латинский: ille usw.; uls, ultis 'jenseits', ulter 'jenseitig'; OLat ollus 'ille', ollī 'tunc', ollīc 'illic', ōlim 'einst'; gl. litana "vetusta", olitinata "veterata, antiqua"
Другие италийские: Osk últiumam 'ultimam'; Umbr ulo, ulu 'illo, illuc'
Кельтские: OIr oll 'amplus', adv. ind-oll 'ultra', ol-chene 'ausserdem sonst', ol-ḟoirbthe 'plusquamperfectum', oldāu, oldaas 'als ich, als er', inill 'sicher' usw.
Рус. значение: тот
Ссылки: WP I 84 f
Комментарии: Cf. *al- 'other'.
ПраИЕ: *em-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to take
Хеттский: w-emija- (wimija-, umija-) 'finden, treffen' (Friedrich 252)
Славянские: *jьmētī, *jьmāmь; *jьmāti, *jeml'ǭ; *ję̄ti, *jьmǭ
Балтийские: *im̃- (pes. *em-a-) vb.
Латинский: emo, -ere, ēmī, emptum `nehmen; kaufen'
Другие италийские: Osk pertemest `perimet', pertemust `peremerit', peremust `perceperit', pertumúm `perimere'; Umbr emantu(r) `acci[piantur', emps `emptus'
Кельтские: OIr ar-fo-emat `sie nehmen', air-i-tiu `acceptio', do-eim `schützt'
Рус. значение: взять
Ссылки: WP I 124 f
ПраИЕ: *embh-
Англ. значение: cloud, stream, foam
Др.-индийский: abhrá- m. n. `cloud, rainy weather; sky, atmosphere'; ámbhas- n. `water', ámbu n. id.
Авестийский: awra- n. 'Wolke'
Другие иранские: MPers namb, nam 'feucht; Feuchtigkeit'
Др.-греческий: aphró-s m. `Schaum, Geifer'
Латинский: nimbus, -ī m. `Sturzregen, Platzregen; Sturm-, Regenwolke'
Кельтские: Gaul inter ambes `inter rivos', ambe `rivō'; OBrit Amboglanna `Uferdes Stromes'
Рус. значение: туча, поток, пена
Ссылки: WP I 131 f
ПраИЕ: *embr-
Англ. значение: rain
Др.-греческий: ómbro-s m. `Regen, Regenguss, Gewitterregen; Regenwasser'
Латинский: imber, -bris m. `Regen, Regenguss, Platzregen; Regenwasser'
Рус. значение: дождь
Ссылки: Frisk
ПраИЕ: *(e)me-, *(e)me-n-
Англ. значение: pron. pers. 1 sg
Хеттский: ammuk 'mir, mich', -mi 'mein', -mu 'mir, mich', pal. -mu 'mir. mich', luw. -mu id., lyd. amu 'ich, mir', lyk. amu 'ich', emu / ẽmu 'mir' (Tischler 23, Friedrich 141, 144)
Тохарский: *mene- > *mñä- > ñä-, A nä-ṣ (m.), ñ-uk (f.), B ñ-aś (Adams 265)
Др.-индийский: mā encl.; mām; mé, me; mama; mahya(m) 'me'
Авестийский: mā encl., o. mąm; mē, gath. mōi; mana; mā- 'mein'
Другие иранские: OPers gen. maiy; manā
Др.-греческий: emé, me, emége; moi̯, emói̯; emó-
Славянские: acc. *mę, gen. *mene, dat. *mī
Балтийские: *me-, *men-, *man-
Германские: *mi-ki
Латинский: mē(d), mī (OLat gen. mīs); mihi
Другие италийские: Umbr mehe
Кельтские: OIr me-sse, mē (< *mĕ), Cymr mi, Ir -m- inf., suff.; Cymr myn-, meu-
Албанский: mua; im, geg iem 'mein'
Рус. значение: 1 ед.
Ссылки: WP II 236
ПраИЕ: *(e)mey-
Англ. значение: small, little
Хеттский: ammijant- 'klein' (Tischler 22 basically without etymology)
Тохарский: A, B mi- 'hurt, harm (grievously)' (Adams 460)
Др.-индийский: minoti, minā́ti, mīnāti, pass. mī́yate, mīyáte, ptc. mīta- (in pra-mīta-) `to lessen, diminish, destroy'; manyu-mī- `destroying hostile fury'
Др.-греческий: minǘthō `geringer werden, dahinschwinden', minǘ-zdēo- = oligóbios Hsch., minǘ-ōro-, minü-ṓrio- `kurze Zeit lebend', adv. mínüntha `eine kleine Weile, nur kurze Zeit'; comp. méi̯ōn, n. mêi̯on `kleiner', mêi̯o-n n. `Kleinvieh (Schaf, Lamm), das an den Apaturien geopfert wurde'
Славянские: *mьnjь(jь)
Германские: *minn-iz-a- adj., *minn-ist-a- adj., *minnizV, -azV adv.
Латинский: minor, -ōris, n. minus `kleiner, geringer', pl. `kleine Leute; Nachkommen'; adv. minus `weniger'; minimus, -a `der kleinste', minister, -trī m. `Diener', minuō, -ere `verkleinern, verringern, minden, schmälern'; adv. nimis `allzusehr', nimius, -a `übermässig unmässig, zu gross'; permitiēs, -ēī f. `Verderben'
Другие италийские: Osk menvum `minuere', min(s) `minus', minive `minōre'
Кельтские: *min- > Corn minow `verkleinern, mindern', MBret mynhuigenn `mie de pain', Bret minvik `mie de pain'
Рус. значение: маленький
Ссылки: WP II 242
Комментарии: Note a very frequent -n-suffixation in this root (suggesting that *mein- could be its original shape, with subsequent reanalyses).
ПраИЕ: *(e)meyǝ-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to change
Хеттский: immija- (I) 'mischen' (Tischler 356-357)
Тохарский: B mi- 'befool, deceive'; ? B mäsk- 'exchange' (Adams 459, 460)
Др.-индийский: mayate `to exchange, barter', ni-maya- m. `barter, change, exchange'; mení- f. `wrath, vengeance'
Авестийский: maēni- `Strafe, Bestrafung'
Славянские: aor. 3 sg. OCS iz-mětъ sę `veränderte sich'; *mēnā, *mēnītī
Балтийские: *maĩ-n-a- c., *mai-n-a- c., *maî-n-ā̂, *mai-n-jā̂ (1/2) f., *maî-n-ī̂- (1/2) vb., *mī̂- (2) vb. intr.
Германские: *mai-n-i- adj., *mai-n-ia- vb.
Латинский: mūnis, -e `dienstfertig', commūnis, -e (OLat comoine[m]) `gemeinsam, gemeinschaftlich, allgemein', immūnis, -e `frei von Leistungen, abgabenfrei, undienstfertig, ledigt'; pl. mūnia (OLat moenia) `Leistungen, Pflichten, Berufgeschäfte', mūniceps `Bürger einer Kleinstadt', mūnus, -eris n. (OLat moenus) `Leistung als Aufgabe, Amt, Wirkungskreis, Dienst'
Другие италийские: Osk nom. sg. f. múíníkú `communis', múínikad `communi', Umbr muneklu `munus, sportulam'
Кельтские: *moin- > OIr mōin, māin `Kostbarkeit, Schatz', dag-mōini `gute Gaben, Wohltaten'
Рус. значение: менять, давать в замен
Ссылки: WP II 240 f
Комментарии: Cf. 2146
ПраИЕ: *en
Англ. значение: prep./adv.
Хеттский: andan 'darin, dazwischen' (Tischler 33-34)
Тохарский: A ane, B eneṃ (PT *ene-) 'within' (adv.) (Adams 83); y(n)- (pref.) 'in, among' (516)
Др.-индийский: ánīka- m.n. 'face' < *eni-(o)kʷ-; ni- `in, into, within'
Авестийский: ainika- `Angesicht' < *eni-(o)kʷ-; *ni- in ni-zonta 'eingeboren, ingenuus' ( = OInd. ni-ja-)
Армянский: i (vor Vokal y); n- 'in'
Др.-греческий: en, poet éni, ení 'in', *ens (ẹ̄s), énte 'bis'
Славянские: ? *ǭtokъ, *ǭdolь, *onūtjā, *vъn-, *vъ
Балтийские: *iñ, *eñ
Германские: Got usw. in < *eni
Латинский: in
Другие италийские: Osk en, -en, Umbr en-dendu 'intendito'; -em, -e
Кельтские: OIr in- 'in', in- (lenierend < eni: ingen < Ogam ini-gena 'Tochter'), OCymr, OBret en, in 'in', Corn, Bret en, NCymr (in Zs.) yn-, Gaul esseda < *en-sedā, em-brekton
Албанский: iń 'bis'
Рус. значение: в
Ссылки: WP I 125 f
Комментарии: + *(e)nero- 'innerlich', *enter, *nter 'zwischen-hinein', *entero- 'innerlich', *entos '(von) innen' and *ent-er- 'intestines, entrails'.
ПраИЕ: *enedh-
Англ. значение: to go, to walk
Др.-индийский: ádhvan- m. `road, way, journey'; Pali andhati `geht'
Авестийский: advan- m. `Weg, Pfad, Bahn'
Др.-греческий: dor., delph., ark. aor. enthẹ̄̂n, enthṓn `kommen, gehen'; pf. anḗnothen, enḗnothen, ep. kat-enḗnothen, par-enḗnothe `emporquellen; sich über etwas hingiessen, ausbreiten; herabwallen'
Рус. значение: ходить
Ссылки: WP I 130
ПраИЕ: *(e)nek'-
Англ. значение: to bear
Хеттский: ninink- `heben, hochnehmen'
Тохарский: A ents-, B enk- `nehmen, fassen' (PT *enk-, *enk-s-) (Adams 77-78)
Др.-греческий: aor. pass. ēnékhthēn `wurde getragen', pf. katḗnoka (Hsch.), enḗnokha, med. enḗnegmai̯, aor. enenkẹ̄̂n `tragen'; óŋko-s m. `Masse, Last, Gewicht; Würde, Stolz, Prahlerei'
Славянские: *nestī, *nesǭ; *-nosъ; *nosjā
Балтийские: *neč- (prs. *neč-a-) vb. tr., *nač-ā̂ f., *nač-t-ā̂ f., *nōč-ia- c.
Рус. значение: нести
Ссылки: WP I 128 f
ПраИЕ: *(e)nek'-
Англ. значение: to reach
Хеттский: hink- (altheth. henk-) 'übergeben, überlassen, opfern', hinkuwar (althet. hengur) n. 'Geschenk, Ehrengabe' (Tischler 249)
Др.-индийский: aśnoti, aor. ānaṭ `to reach, arrive at'; naśati id.; nákṣati `to come near, approach'; áṃśa- m. `share, portion'; náṃśa- m. `acquisition'
Авестийский: ašnaoiti `gelangt hin zu etwas, erreicht', nasaiti 'ds.'; asa- `Partei'
Армянский: hasanem, aor. hasi `kommen zu etwas, komme an'
Др.-греческий: di-ēnekḗs `ununterbrochen, stetig, endgültig, genau', pod-ēnekḗs `bis auf die Füssen breichend', adv. dọ̄r-ēnekés (Hom.) 'a spear's throw off or distance'
Кельтские: OIr ro-icc `erreicht', do-icc `kommt', air-icc- `finden', con-icc- `können'; Cymr di-anc `entfliehen', *kom-pr[o]-nko-: OIr comracc, Cymr cyfranc `Zusammentreffen'
Рус. значение: достигать
Ссылки: WP I 128 f
Комментарии: Cf. *nāk- 'to reach, to come'
ПраИЕ: *(e)ner(ǝ)-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: lower, bottom; to sink, to shrivel
Тохарский: B ñor 'below, beneath' (Adams 272)
Др.-индийский: náraka- m. `hell'
Армянский: nerkhin `unterer'
Др.-греческий: (e)nértero- `unterer', nérthen, énerthe(n), énertha `(von) unten, unterhalb', nei̯ró- 'lowest'; nértos = hiéraks, hoi dè eîdos ornéou Hsch.
Славянские: *nertī, *nьrǭ; *norā́; *nértā, *nerto, *nortъ
Балтийские: *ner̂- (*1) vb. tr., *nar-a- c., *ner-i- c., *nir̂- (1) vb. intr.
Германские: *núr-ɵr-a- n., *narr=
Другие италийские: Umbr nertru `sinistru'
Рус. значение: нижний, низ; погружать(ся), сворачивать(ся), съеживаться
Ссылки: WP II 333 f, 699 f (different in Pok.)
ПраИЕ: *(e)newem
Англ. значение: num.: nine
Тохарский: A, B ñu (PT *ñuw(ä)) 'nine' (Adams 268)
Др.-индийский: náva `nine'
Авестийский: nava
Армянский: inn < *enwn, pl. in(n)unkh
Др.-греческий: ẹ̄ná-etes, -nükhes hom., boeot. enak-dekátē, usw., hom. ord. ḗnato-, att., aeol. énato- < *ennéwa; *enwa-
Славянские: *devę̄tь
Балтийские: *dew-īn-, *new-īn-
Германские: *niwun
Латинский: novem
Кельтские: OIr nōi n-, Cymr., Corn. naw, Bret nao
Албанский: nɛndɛ '9'
Рус. значение: девять
Ссылки: WP I 128
Комментарии: + ord. *noweno-, *nowemo-
ПраИЕ: *enǝst-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: kidney
Славянские: *jьsto, -ese `Niere, pl. Nieren, Hoden'
Балтийские: *in̂st-r-a- (2) n., *in̂st-iā̃ f.; *eñks-jā̂ f., *in̂ks-t-a- c., -iā̃ f.
Германские: *inst-r-a- m., *inst-r-ōn- f.; *ai(n)st-ōn- f.
Рус. значение: почка (анат.)
Ссылки: WP I 166 f (differently in Pok.)
ПраИЕ: *engʷ-
Англ. значение: gland, tumor
Др.-греческий: adḗn, -énos m., älter f. 'Drüse'
Германские: *inkw-a- m.; *inkw-a- vb.; *ankw=
Латинский: inguen, gen. -inis `Geschwulst in der Schamgegend; Leistengegend, Schamseiten; die Stelle, wo der Zweig am Stamme sitzt'
Рус. значение: железа; опухоль
Ссылки: WP I 133 f
ПраИЕ: *en-, *on-
Англ. значение: pron. dem.: that; (an)other
Хеттский: anni- 'jener' (Tischler 29-30), eni- 'das betreffende' (Tischler 106-107)
Тохарский: anni- 'jener' (Tischler 29-30), eni- 'das betreffende' (Tischler 106-107)
Др.-индийский: instr. anéna, anáyā, du. gen., loc. anayoḥ
Авестийский: gen. du. anayɔ̄, pl. instr. anāiš
Другие иранские: OPers instr. anā
Армянский: -n Artikel, na 'jener, der dort', no-in 'derselbe dort', a-n-d 'dort', ai-n 'jener'
Др.-греческий: kẹ̄̂no-, ekẹ̄̂no- 'jener', dor. tē̂no- 'jener', pl. énioi̯ 'einige'
Славянские: *onъ
Балтийские: *an-a- adj.
Германские: *ina-, *jina-, *jaina-
Другие италийские: Umbr enom 'tum'
Ссылки: WP II 336 f
ПраИЕ: *(e)nomen-,
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: name
Хеттский: laman- n. 'Name', lamnija- (I) 'nennen' (Friedrich 126, 127); h.l. at(a)man-, (?) Lyk. adâma(n)
Тохарский: A ñom, B ñem (PT *ñēm) 'name' (Adams 270)
Др.-индийский: nā́man- n. `name'
Авестийский: nąman- 'Name'
Другие иранские: OPers nāma
Армянский: anun `Name'
Др.-греческий: ónoma, -atos n., aeol., dor. ónüma `Name'
Славянские: *jь̄́mę̄
Балтийские: *emnen- m.
Германские: *naman- n., m., *namn-a- n.; *nōm-ia- vb.
Латинский: nōmen, -inis n. `Name, Benennung; Wesen; Begriff (von Einzelwesen und Völkern)
Другие италийские: Umbr nome, numem, gen. nomner `Name'
Кельтские: OIr ainm n-, pl. anmann `Name'; MCymr, Corn hanow `Name', MBret hanff, hanu, NBret hano `Name'
Албанский: geg. emǝr, tosk. ǝmǝn Name
Рус. значение: имя
Ссылки: WP I 132
ПраИЕ: *ent-er-
Англ. значение: intestines, entrails
Др.-греческий: pl. éntera n. `Eingeweide, Gedärme'
Славянские: *ję̄tro `печень, pl. внутренности' (ЭССЯ 6)
Германские: *inɵ-Vr-a- n., -ō f.
Латинский: interānea, -ōrum `Eingeweide, Gedärme', interāneum `Mastdarm', pl. interiōra n. `Eingeweide'
Кельтские: OIr inathar `Eingeweide'
Рус. значение: внутренности
Ссылки: WP I 126 f
Комментарии: Derived from *en-ter-, see *en (prep.)
ПраИЕ: *epop-, -b-
Англ. значение: hoopoe
Хеттский: hapupu-, hapupa-, hapupi- c. 'ein Vogel, vielleicht Eule?' (Tischler 167)
Другие иранские: NPers pupu `Wiedehopf'
Армянский: hopop `Wiedehopf'
Др.-греческий: épop-s, -opos m. `Wiedehopf' {épopos `a k. of bird' Hsch. - wanted!}, épōpa = alektrüóna ágrion Hsch., apaphós = épops Hsch.
Славянские: Pol dial. hupek `Wiedehopf'
Балтийские: *pupuk=, *puput=
Германские: *xupp-a- m., *xupp-an- m., *xupp-ō(n-) f.
Латинский: upupa f. `Wiedehopf'
Рус. значение: птица (удод)
Ссылки: WH
ПраИЕ: *eps- (Gr h-)
Англ. значение: to cook
Армянский: ephem `koche'
Др.-греческий: hépsō, aor. hepsē̂sai̯, pf. hēpsēka `kochen, sieden', ptc. hephthó- `kochen'
Рус. значение: варить
Ссылки: WP I 124
ПраИЕ: *er-
Англ. значение: earth, arable land
Хеттский: ? irha- 'border', h.l. irha- 'Grenze, meist pl. fines', luw. irhatt- 'série, cercle', Lyk. ere (?) -- cf. #59, Hitt arha- 'Grenze' usw.
Тохарский: ? B yare 'gravel' (Adams 483, without defin. etymology)
Армянский: erkir `Erde' (k nach erkin `Himmel')
Др.-греческий: érǟ f. `Erde'; érazde `zur Erde'; polǘēro- 'rich in land' Hsch., acc. eresi-mḗtrēn = tḕn geōmetrían Hsch.
Германские: *írɵ-ō(n-) f., *árɵ-ō f.
Кельтские: MIr ert `Erde, Grund'; es-ert `Mann ohne Grundbesitz'; Cymr erw, pl. erwi, erwydd f. `Feld', Corn erw, ereu `Feld', OBret, Mbret eru `Furche', NBret ero `Furche'
Рус. значение: земля, пахотная почва
Ссылки: WP I 142
ПраИЕ: *(e)rAs-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: flow; dew
Хеттский: arš- (I) 'fließen'
Др.-индийский: rása- m. `sap, juice; water, liquor, drink', rasā́ f. `moisture, humidity'
Др.-греческий: -eráō `giessen' (ap-, eks-, kat-, met-, sün-)
Славянские: *rosā́
Балтийские: *ras-ā̂ f.
Латинский: rōs, gen. rōris m. `Tau; Tautropfen'
Албанский: reš, rešɛn `es schneit; regnet Asche, Feuer'
Рус. значение: течь; роса
Ссылки: WP I 149 f; Tischler 66
ПраИЕ: *erb-
Англ. значение: dark
Др.-греческий: orphnó- `dunkel' (< *orb-s-no-)
Германские: *irp-a-
Рус. значение: темный
ПраИЕ: *(e)rebh-
Англ. значение: to roof
Др.-греческий: eréphō, eréptō, aor. erépsai̯ `überdecken, überdache'; érepsi-s f. `Bedachung', óropho-s m. `Bedeckung, Dach', orophǟ́ f. `Dach'
Германские: *rib-ō(n-) f.
Рус. значение: крыть крышу
Ссылки: WP II 371
Комментарии: [Highly dubious; cf. *rebh-]
ПраИЕ: *(e)regʷ-
Англ. значение: darkness, twilight
Тохарский: A arkant-, B erkent- 'black' (PT *erkent-) (Adams 95); A orkäm, B ork(a)mo 'darkness, dark' (PT *orkmo) (123)
Др.-индийский: rájas- n. `sphere of vapour or mist, region of clouds, atmosphere; vapour, mist, clouds, gloom, darkness'
Армянский: erek, erekoy `Abend'
Др.-греческий: érebos n. `Dunkel der Unterwelt, Totengrund'
Германские: *rikw-iz-, *rikw-az- n.
Рус. значение: темнота, сумерки
Ссылки: WP II 367
ПраИЕ: *(e)reik- (-kh-)
Англ. значение: to scratch, to cut
Др.-индийский: rikhati, likháti `to scratch, scrape', rekhā, lékhā f. `scratch, stripe, line'
Др.-греческий: eréi̯kō, aor. intr. ḗrike (`barst'), tr. erêi̯ksai̯, pf. p. erḗrigmai̯ `zerbrechen, zermalmen, zerreissen, bersten'
Балтийские: *reĩk- (-ja-) vb. tr., *raĩk-ī̂- vb.; *rik-a- c., -ā̂ f.
Германские: *rī́x-ōn-/*rīg-ṓn- f., *rig-ṓ f., *raig-á- m., *ráix-ō f.
Кельтские: Cymr rhwygo 'zerreissen'
Рус. значение: царапать, надрезать
Ссылки: WP II 343 f
ПраИЕ: *(e)reip-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to crumble, to tear
Др.-греческий: eréi̯pō, aor. intr. eripêi̯n, tr. erêi̯psai̯, p. ereiphthẹ̄̂s, ēríphthēn, pf. erḗripe, p. erḗrimmai̯ `niederwerfen, niederreissen, niederstürzen, fallen'
Германские: *rī[f]-a- vb., *rī[f]=; *rai[f]-a- m.
Рус. значение: рушить, рвать
Ссылки: WP II 345 f
ПраИЕ: *(e)reip-, -b-
Англ. значение: precipice
Др.-греческий: pl. erípnai̯ f. `Absturz, Abhang'
Германские: *rīp-i- c.
Латинский: rīpa f. `steiler Rand, das Ufer eines Gewässers'
Рус. значение: обрыв
Ссылки: WP II 345 f
ПраИЕ: *er(e)-, *rē-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: friable, thin
Др.-индийский: loc. r̥té m. `with the exclusion of, excepting, without'; árma- m. pl. `ruins, rubbish', armaká- n. id.
Др.-греческий: erē̂mo- , jungatt. érēmo- `einsam, unbewohnt, verlassen'
Славянские: *orītī; *rēdъkъ(jь), *rēdītī
Балтийские: *er̃-t-a- adj.; *er̃d- vb. tr., *er̂-d-ē̂- vb., *er̂-d-a-, *ar̂-d-a- (1) adj., *ar̃-d-ī̂vb., *ar-d-uadj., *ar̂-d-ā̂ f., *ar̂-d-w-a-, *er̂-d-w-a- adj.; *ir̂- (1) vb. intr., *ir̃-d-en-a- adj.; *re-t-a- adj., *re-t-s-w-a- adj.
Латинский: rārus, -a `locker, dünn; vereinzelt, selten'
Рус. значение: рыхлый, редкий
Ссылки: WP I 142 f
ПраИЕ: *[e]re-, *rē-
Англ. значение: wound, scar
Хеттский: harra- 'zerstossen, zerreiben' (Tischler 169-170)
Др.-индийский: īrmá- n. `sore, wound'
Балтийские: *re-t-ia- c., *rē̂-t-ā̂, -iā̃ (1) f.
Рус. значение: рана, шрам
Ссылки: WP I 142 f
ПраИЕ: *ere-, *rē-
Англ. значение: to row
Др.-индийский: arítra- `driving', m. `oar', áritra-, arítra- n. `oar', aritár- m. `rower'
Др.-греческий: erétǟ-s m. `Ruderer', eréssō, att. -ttō `rudern', eretmó-n n. `Ruder'
Балтийские: *ir̂- (1) vb. tr., *ir̂-tl-a- (1) c.; *ar-t-w-iā̃ f.
Германские: *rō(w)-a- vb., *rṓ-ɵ-u- c., *rṓ-ɵr-a- n., m.
Латинский: rēmus, -ī m. `Ruder; Rudern (beim Schwimmen, beim Flug)' ; rēmex `Ruderer'
Кельтские: OIr rā- `rudern', rāme `Ruder'
Рус. значение: грести веслом
Ссылки: WP I 143 f
ПраИЕ: *ere(m)b-
Англ. значение: hazel-grouse
Славянские: *jerę̄bь, *rę̄bьcь, *rę̄bъkā рябчик
Балтийские: *jer(u)b-iā̃, ir̂b-iā̃ (1) f.
Германские: *irp=, *rip=
Рус. значение: птица (рябчик)
Ссылки: WP II 360
Комментарии: Cf. *reub-.
ПраИЕ: *(e)remǝ-
Англ. значение: to be quiet
Др.-индийский: ramate `to become calm, rejoice at', ptc. ratá-; rāma- `pleasing, pleasant', m. `pleasure, joy, delight', ránti- f. `pleasure, delight', raṁsu adv. `cheerfully', ratá- n. `pleasure, enjoyment, sexual union', ráti- f. `rest, repose, pleasure, enjoyment'
Авестийский: rāmyat_ `er soll ruhen', rāmōiδwǝm `ihr möget stehen bleiben', rāmayeiti `beruhigt'; rAman- n. `Ruhe, Friede'
Другие иранские: Osset urōmun, ūromɨn `zurückhalten, hemmen, beruhigen'; NPers rAm `Ruhe; fröhlich, heiter'
Др.-греческий: adv. ēréma, -as, ēremī́ `ruhig, sanft, langsam, ein weinig', ēremâi̯o- `ruhig'
Балтийские: *rim̂- vb. intr. (1), *ram-a- c., *ram-in̂- vb., *ram-u- adj., *rām-ā̂ f., *rā̂m-a- adj. (1)
Германские: *rim=
Рус. значение: сидеть тихо
Ссылки: WP II 371
ПраИЕ: *(e)rep-, *rēp-
Англ. значение: to pinch, to tear, to injure
Др.-индийский: rápas- n. `bodily defect, injury', raphitá- `hurt, injured'
Др.-греческий: prs. ptc. ereptómeno- `fressen, essen', aor. an-ērépsanto, ptc. ana-repsaméno-, an-erépsato `hinweg-, entraffen'
Балтийские: *rē̂p- (-ja-) vb. tr., *rēp-l-iā̃, *rap-l-iā̃ f.
Германские: *raf-is-ja- vb., *raf-ja- vb.
Латинский: rapiō, -ere, -uī, -tum `fortreissen, sich anreissen, entreissen, rasch holen, rasch ausführen'; rapidus, -a `raubend, reissend, heftig'
Албанский: rjep `ziehe aus, -ab,beraube'
Рус. значение: щипать, драть, повреждать
Ссылки: WP II 369 f
ПраИЕ: *(e)reudh-
Англ. значение: red
Тохарский: A rtär, B ratre (PT *rätre) (Adams 526)
Др.-индийский: róhita-, lohá-, lóhita- `red, reddish'; rudhirá- `red', n. `blood'; loṣṭa- n. `rust of iron' (L.)
Авестийский: raoδita- `rot, rötlich'
Др.-греческий: eréu̯thō, aor. erêu̯sai̯ `röten, rot farben', éreu̯thos n. `Röte', erüthró- `rot'; erüsíbǟ f. `Rost bei Pflanzen', erüsí-pelas, -tos n. `Erysipelas, Rose, Rosthauf'
Славянские: *rūdъ, *rūsъ; *rъdrъ, *rъdḗtī; *rъdjā
Балтийские: *raud-a- adj. (Lith CIRC / Lett AC), *raũd- vb. intr., *rud-a- adj., *raũd-ā̂ f., *rud-(s)t-a- adj., *rud-ē̂- vb., *rud-ō̃ c., *rū̃(d)-s-ā̂, -iā̃ f., -ia- c.
Германские: *riud-a- adj., *raud-a- adj., *rud-a- n., *rud-r-ō f., *riud-a- vb., *rud-ē- vb., *rud-a- adj., *rus-t=, *raus-t=, *rus-mēn, *rud-ja- n., m.
Латинский: ruber, -bra `rot'; rubor, -ōris m. `Purpur, Röte, Schminke, Scham', rubēre `erröten', rubidus, -a `rot', russus, -a `rot'; rūfus, -a `lichtrot, fuchsrot'; rōbus, -a `rot'; rōbīgō, -inis f. `Rost, Fäulnis; Mehltau, Getreidebrand'
Другие италийские: Osk Rufriis, Paelign Rufries `Rubrius'; Umbr rufru `rubrōs', Rufrer `Rubrī'
Кельтские: *roud- 'rot' > Gaul Roudus, Andre-roudus EN, OIr ruad; Cymr rhudd
Рус. значение: красный
Ссылки: WP II 358 F
ПраИЕ: *(e)reug-
Англ. значение: to vomit
Другие иранские: NPers ā-rōɣ `das Rülpsen'
Армянский: orcam `erbreche mir, rülpsen'
Др.-греческий: eréu̯gomai̯, erüŋgánō, aor. ḗrügon, ēreu̯ksámǟn `aufstossen, ausrülpsen, sich erbrechen, von sich geben, ausspeien', éreu̯ksi-s f., ereu̯gmó-s m., érügma n., erügǟ́ f. `Aufstossen etc.'
Славянские: *rɨ̄gātī
Балтийские: *reûg-/*raûg- (*raûg-, *reûg-ja-/*raûg-ja-) vb. tr., *raûg-ē̂-, *raûg-ā̂- vb. (2)
Германские: *ruk-ja- vb., *ruk-ōn- f., *rux-t-i- c.
Латинский: ērūgō, -ere, ēructum `ausrülpsen, auswerfen', ructāre `rülpsen, durch Aufstossen oder Erbrechen von sich geben'; ructus, -ūs m. `Rülpsen'
Рус. значение: блевать
Ссылки: WP II 357 f
ПраИЕ: *(e)rewǝ-, *(e)rwō-
Англ. значение: to trace, to look out, to find out
Др.-греческий: ep., ion. ẹ̄́romai̯, eréomai̯, ep. eréō, aor. erésthai̯ `fragen', aeol. ipv. 2 sg. éreue = ereúna Hsch.; eréi̯nō `(aus)fragen', ereu̯náō `ausspüren, nachforschen' || *erwō-: erōtáō, ep., ion. ẹ̄rōtáō `(aus)fragen'
Германские: *raunō, *raunian-; *rūnō
Рус. значение: выслеживать, разузнавать, спрашивать
Ссылки: WP II 356 f
ПраИЕ: *er[e](w)-, *rē(w)-
Англ. значение: quiet
Авестийский: airime adv. `still, ruhig', arnaē-šad, -štā- `ruhig sitzend, stillstehend'
Германские: *rḗw-ō f., *rṓw-ō f., *rōw-a- adj.
Рус. значение: тихий, спокойный
ПраИЕ: *(e)rēs-
Англ. значение: to run, to attack
Др.-греческий: erōǟ́ f. `Schwung, Andrang, Wurf, Gewalt', erōéō intr. `zurückweichen vor, zurückbleiben, nachlassen, ausruhen', tr. `zurückstossen, wegdrängen, hemmen'
Германские: *rḗs-a- m., *rḗs-ō f., *rás-a- n., *rás-ō- vb., *rḗs-ō- vb.
Рус. значение: бежать, нападать
ПраИЕ: *erǝgʷ[h]-
Англ. значение: a k. of leguminous plant
Др.-греческий: órobo-s m. `Kichererbse, Vicia ervilia', erébintho-s m. `id.'
Германские: *arwait=, *arwīt=
Латинский: ervum, -ī n. `eine Art Wicke, Ervum ervilia L.'
Кельтские: MIr orbaind `grain'ж ? *arwīno-: Cymr pl. erfin `Rüben', Bret pl. irvin `Rüben'
Рус. значение: растение (горох, чечевица и др.)
Ссылки: WP I 145
Комментарии: Cf. 69 *ʔărVnk(')- `a leguminous plant'
ПраИЕ: *ergh-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to shake, to move, to anger, to be angry
Др.-индийский: ŕ̥ghā f. `violence, passion', r̥ghāyati `to be passionate, rave, rage'
Авестийский: {ǝrǝghant}
Др.-греческий: orkhéō `tanzen machen', orkhéomai̯ `tanzen'
Германские: *arg-a-, *arg-i- adj.
Рус. значение: трясти, двигать(ся), злить(ся)
Ссылки: WP I 147 f
ПраИЕ: *(e)rik-
Англ. значение: louse, tick
Др.-индийский: likṣā f. `nit, young louse'
Армянский: orǯil, oǯil `Nisse, Lausei'
Балтийские: *ar̂k-iā̃ (1) f.
Латинский: ricinus, -ī m. `Ungeziefer an Schafen (Holzbock?), Hunden, beim Rind; Laus'
Албанский: erg̨is 'kleine Laus'
Рус. значение: насекомое (вошь, клещ)
Ссылки: WP II 343 f
ПраИЕ: *erkʷ-
Англ. значение: to light up; to glorify, to sing of
Хеттский: arkuwai- (I) 'beten ~ se défendre, s'excuser ~ antworten ~ die eigenen Verdienste hervorheben' (Tischler 61)
Тохарский: A yärk, B yarke 'Verehrung'; yärk- 'to honor' (Adams 484)
Др.-индийский: árcati `to shine; to praise, sing', arká- m. `ray, flash; religious ceremony, praise, hymn, song; singer'; r̥c- f. `praise, verse', ŕ̥kvan-, r̥kvá- `praising'
Армянский: erg `Lied'
Рус. значение: освещать; воспевать
Ссылки: WP I 147
ПраИЕ: *erm-
Англ. значение: poor, ill
Хеттский: irma- c., irman n. 'Krankheit', armala- 'krank', armanija- 'krank werden' (Tischler 369ff)
Германские: *arm-a- adj.
Рус. значение: бедный, больной
Ссылки: Tischler 369ff
ПраИЕ: *(e)rod-
Англ. значение: heron
Хеттский: arda-MUS̆EN c. 'ein Vogel' (Tischler 69)
Др.-греческий: erōdió-s, erōi̯dió-s, arōdió-s, rhōdió-s m. `Reiher'
Славянские: *rodā: SrbCr. ròda `Storch'
Германские: *art-ō(n-) f., *urt-ō f., *art-il-ōn- f.
Латинский: ardea f. `Reiher'
Рус. значение: птица (цапля)
Ссылки: WP I 146 f
ПраИЕ: *ers-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: bull; male
Др.-индийский: rṣabhá- m. `bull', aja-rṣabhá- m. `he-goat'
Авестийский: aršan- 'Mann'
Другие иранские: OPers aršan- 'Mann'
Армянский: arrn `Mensch'
Др.-греческий: ep. ársēn, att. árrēn, ion., aeol., kret. érsēn `männlich'; hom. arnẹ̄ó-s, att. arneṓ-s m. `Schafbock, Widder'
Германские: ? *urz-án-, *urz-n-án- m., *urz-n-ī́((n-) f., *urz-n-iṓn- f.
Кельтские: OIr err, gen. erred `Held, tapfer'
Рус. значение: скот (бугай); самец
Ссылки: WP I 149 f
ПраИЕ: *es-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to be
Хеттский: as-/es- (I) 'sein', Pal. as-, Luw. as-, h.l. as-, Lyk. es- (Tischler 76-77, 109-110)
Тохарский: B skente `sie sind'; A ṣe-, B ṣei- 'imperf. stem' ( < *si̯ē- optat.) (Adams 344 f)
Др.-индийский: ásti (1 p. ásmi) `to be'; Pali acchati `bleibt, befindet sich'
Авестийский: ahmi, asti `to be'
Другие иранские: OPers amiy `bin'
Армянский: em `bin', conj. ichem
Др.-греческий: ẹ̄mí (aeol. émmi), estí `bin, ist', inf. ẹ̄̂nai̯ `sein'; hom. éskon, éske `ich, er war'
Славянские: *jesmь, *jestь, *sǭtь
Балтийские: *es- (*es-meî), ptc. *sañt-
Германские: *is- vb.
Латинский: sum (es, est, sunt), esse; esit, escunt `erit, erunt'
Другие италийские: Osk súm 'sum', est, íst `est', estud `estō', sent `sunt'; Umbr est `est', sent `sunt', ertom `esse', sins `sint'
Кельтские: OIr am, is
Албанский: jam `bin'
Рус. значение: быть
Ссылки: WP I 160 f
ПраИЕ: *es-er/n-
Англ. значение: harvest, autumn
Др.-греческий: op-ṓrǟ f., lakon. (alkm.) opára (*opā́rā) `Spätsommer, Frühherbst; Ernteertrag, Frucht, Obst'
Славянские: *jesenь
Балтийские: *asan-[i]-
Германские: *ás-an-i- c., *az-n-ṓ, *ás-n-ō f., *ás-n-ia- m.
Латинский: ann-ōna `Jahreszeit, Getreidepreis, Marktpreis, Getreideversorgung, Proviant'
Рус. значение: время сбора урожая, осенние полевые работы
Ссылки: WP I 161 f
ПраИЕ: *esr-
Англ. значение: wool
Хеттский: esri- `Wollvlies'
Др.-греческий: ẹ̄̂ros n. `Wollvlies', éu̯-ẹ̄ro-, att. éu̯-ero- `schönwollig'
Рус. значение: шерсть
Ссылки: WP I 269 f
ПраИЕ: *este
Англ. значение: prep./adv.: to, till, yet
Др.-индийский: áccha 'to, towards'
Армянский: ch 'bis'
Др.-греческий: éste
Славянские: *ješče
Рус. значение: к, до, еще
ПраИЕ: *(e)su-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: strong, healthy
Хеттский: assija- (I) 'lieb, beliebt, angenehm sein', h.l. á+x+za- 'lieben', Lyd. aśaã 'Gunst' (Tischler 81-83 with doubt); assu- 'gut, angenehm, nützlich; beliebt', n. 'Gut; Heil', Luw. N. Pl. assammas (Tischler 87-88)
Др.-индийский: su- `good'; su-drú- m. 'good wood or timber'
Авестийский: hū-, hu-, hvā-, xʷā-: hvāyaona- 'dessen Stätte gut ist', xʷāpaɵana- 'gute Wege, Pfade bietend', xʷāsaoka- 'schönen Nutzen, guten Vorteil bietend'
Др.-греческий: eǘ-, ēǘ-, gen. ep. eḗos, acc. eǘn / ēǘn, pl.gen. eā́ōn `gut, wacker, (im Kriege) tüchtig'
Славянские: *sъ-dorvъ(jь)
Балтийские: *sū̂-dr-u- adj. (1); *sw-ei-k-a- adj.
Кельтские: Gaul su-, Ir su-, so-: so-nirt 'stark'
Рус. значение: сильный, здоровый
Ссылки: Fraenkel 937
Комментарии: If Hitt. ass- < *ans- it should be rather compared with PIE *ān-, *an-s- q.v. Cf. also #1237 *ewes-u-
ПраИЕ: *etn-
Англ. значение: grain
Др.-греческий: étnos n. `Brei von Hülsenfrüchten'
Кельтские: MIr eitne `Kern', Gael eite `unhusked ear of corn', eitean `Kern, Korn'
Рус. значение: зерна
Ссылки: WP I 117
ПраИЕ: *euk-
Англ. значение: to be in the habit
Тохарский: B yaukk- 'use' (Adams 514)
Др.-индийский: ókas- n. `abode, home, asylum', úcyati `to take pleasure in, be accustomed', ptc. ucita-
Армянский: usanim `lerne, gewöhne mich' (s < k nach u)
Славянские: *ūčītī; *ūkъ; *vɨ̄knǭtī
Балтийские: *eũk-u- adj., *eũk-a- c., *eũk-t-ā̂ f., *jun̂k- vb. intr.; *ū̂k-ia- (1) c.
Германские: *ū̆x-t-a- adj., *ū̆xt-ia- n.
Рус. значение: иметь привычку
Ссылки: WP I 111
ПраИЕ: *eus-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to burn (tr.)
Др.-индийский: oṣati `to burn', ptc. uṣṭa-, uṣṇá- `hot, warm'
Др.-греческий: héu̯ō, aor. hêu̯sai̯ `sengen'; héu̯strǟ f. `Senggrube'
Балтийские: ? *usn-i- c., *usn-ā̂ f., usn-iā̃ f., *ūsn-iā̃ f., *usn-jā̂ f.
Германские: *ús-l-ō(n-) f., -an- m.; *ús-jōn- f., *aim-uz-jōn- f., *uz-n-ṓ- vb., *úsV-l-an- m.
Латинский: ūrō, -ere, ussī, ustus tr. `brennen, verbrennen, ausdörren'
Рус. значение: жечь
Ссылки: WP I 111 f
ПраИЕ: *(e)wAn-, *wān-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: empty
Др.-индийский: ūná- `wanting, deficient, defective'
Авестийский: ū̆na- `unzureichend, ermangelnd'
Другие иранские: NPers vang leer, arm, Pāmird. vanao Leerheit, Eitelkeit
Армянский: unain `leer'
Др.-греческий: êu̯ni-, acc. -n, gen. -ios/-idos, pl. -ides (Hdn. Gr.) 'reft of, bereaved of' om.+H
Германские: *wan-a- adj.; *wan-an- m.
Латинский: vānus, -a `leer, gelichtet (von der Schlachtreihe); taub; eitel, nichtig'
Рус. значение: пустой
Ссылки: WP I 108 f
ПраИЕ: *(e)wed- (Gr hw-/ew-,aw-)
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to marry; bride-money
Др.-индийский: vadhū́- f. `bride, young wife; daughter-in-law'
Авестийский: vaδū- `Weib, Frau', upa-vāδayeiti `eine Frau zur ehe geben', us-vāδayeiti `(Frauen) entführen, rauben', vaδrya- `heiratsfähig (von Mädchen)'
Др.-греческий: pl. hédna, hom. éedna n. (selten sg. hédno-n) `Brautgaben, Mitgift, Hochzeitgeschenke' an-áedno- `ohner hédna'
Славянские: *vēno; ? *ne-vēstā (< *new-wedtā)
Балтийские: *wed- (prs. *wed-e-) vb.; *wēd-ia- m., *wed-e-tl-ia- m., *-wed-ā̂ f.
Германские: *wit-m-an- m., *wiɵ-m-an- m., *wiɵ-m-a- n.
Латинский: vēnum acc., vēnō dat. `Verkauf'; ven-dō, ven-didī `verkaufen'
Кельтские: Cymr dy-weddïo `heiraten', Corn domethy `id.,', MBret dimiziff, Bret dimizi `heiraten, sich verloben'
Рус. значение: жениться; калым
Ссылки: WP I 255 f
Комментарии: Contaminates with *wedh- `to lead'.
ПраИЕ: *(e)wegʷhe-
Англ. значение: to speak solemnly, to pray
Хеттский: hwek- / huk- (I) 'beschwören, Beschwörung sprechen' (Tischler 255 ff; rather here than to *wekʷ-).
Др.-индийский: ved. vāghát- `the institutor of a sacrifice'; óhate (also ūhati) `to observe, attend to, hope for, comprehend, reason'
Авестийский: rāstarǝ-vaɣǝnti- EN; aog- (aoǰaite, aōxta, aōgǝda) `verkünden, sagen, sprechen, bes. in feierlicher Weise'
Армянский: gog `sage!', gogches `du kannst sagen'+
Др.-греческий: éu̯khomai̯, aor. éu̯ksasthai̯, prt. êu̯kto, va. -eukto- `laut verkünden, sich rühmen, prahlen; feierlich geloben; flehen, beten', êu̯khos n. `Ruhm', eu̯khǟ́ `Gelübde, Gebet', pl. éu̯gmata n. `Prahlereien; Gelübde, Gebete'; eu̯khetáomai̯ (Hom.) = éu̯khomai̯; ap-, polü-éu̯kheto-
Германские: *wōg-ō- vb.
Латинский: voveo, -ēre, vōvī, vōtum `geloben, feierlich versprechen; erflehen, wünschen'
Другие италийские: Umbr vufetes `vōtīvīs', vufru `vōtīvum', Vufiune, Uofione `deō vōtōrum'
Рус. значение: торжественно говорить, молиться
Ссылки: WP I 110
ПраИЕ: *(e)weide-
Англ. значение: to look, to see, to look for
Др.-индийский: vindáti, vitté, aor. ávidat, perf. vivéda, ptc. vittá- `to find, discover'
Авестийский: aiwi-vīsǝm `habe wahrgenommen', paiti-vīsǝm `wurde gewahr', fra vōizdūm `nehmt wahr'; vī̆δaiti, vī̆nasti, vīvaēδa `lässt erlangen, macht teilhaftig', ptc. vista- `(vor)funden, vorhanden'; SBaluchi gindag `sehen'
Армянский: egit `er fand', gtanem `finde'
Др.-греческий: éi̯domai̯ Hom.+, eéi̯domai̯ Pind., Theocr.; aor. éi̯sasthai̯ `erscheine, scheine, sich Anschein geben', dia-éi̯domai̯, ft. -éi̯somai̯ `erscheinen lassen'; aor. êi̯don, inf. idẹ̄̂n `erblicken'; êi̯dos n. `species, Aussehen, Gestalt, Beschaffenheit, Gattung (auch Liedgattung), Zustand', éi̯dōlo-n n. `Gestalt, Bild, Trugbild, Götzenbild, "Idol"'; íllo-s m. (Ion.) = ophthalmós (Poll.), indállomai̯ `erscheinen, sich zeigen, gleichen'
Славянские: *vī́dētī; *vīdъ
Балтийские: *weîd- (*weîd-meî) vb. tr., *weîd-a- (1) c., *wī̂d- vb., intr., *wī̂d-ē̂- (1), *weîd-ē̂- vb., *waid-a- c.
Германские: *wīt-a- vb.; *wit-ē- vb.; *wīt-ia- n.; *wīt-an- n.; *wī́-s-ō- vb.; *waitV (*witumV) prt.
Латинский: videō, -ēre, vīdī, vīsum `sehen; betrachten, erblicken'; vīsō, -ere, vīdī/vīsī `heimsuchen, besuchen, prüfen'
Другие италийские: Umbr virseto `vīsum ~ vīsa', revestu `revīsitō'
Кельтские: OIrz, Bret ac'houez `öffentlich' fiad c. dat. `coram', Cymr yngŵydd `id.', gŵydd `Anwesenheit', MBret a goe
Рус. значение: смотреть, видеть, искать
Ссылки: WP I 236 f
Комментарии: Traditionally = *weide- 'know'.
ПраИЕ: *(e)wel-
Англ. значение: a k. of creeper; tendril
Др.-индийский: valli-, vallī f. `a creeper, creeping plant', vallari-, vallarī f. `creeper, any climbing or creeping plant'
Др.-греческий: hélino-s m. /f. `Weinranke, Weinstock'
Рус. значение: растение (ползучее), усик
Ссылки: WP I 298 f
ПраИЕ: *(e)wel- (Gr hw-/ew-)
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: great number; to heap
Тохарский: A wälts, B yaltse (PT *w'ältse) 'thousand' (Adams 486); B walke 'for a long time' (582); A waltsurā 'in brief', B wälts- 'put together, press together' (597)
Др.-греческий: ep., ion. ẹ̄léō, dor., el. weleō, ep., delph. *ẹ̄́lomai̯ (ẹ̄lómeno-, ẹ̄lésthō), aor. inf. élsai̯, ep., lyr. eélsai̯. pass. eálēn, alḗmenai̯, alḗs, pf. med. ep. éelmai̯, -méno, pf. prt. eólẹ̄ (?) `zusammendrängen, -drücken, -ziehen, einengen, einschliessen'; att. íllō, ẹ̄́llō `id.'; ī́la f., ion. ẹ̄́lǟ f. `Schar, Truppe', īladón `scharenweise, in Geschwadern'; adv. hális `in Menge, genug', *wáli-: gáli = hikanón Hsch.; ẹ̄̂lar n. etwa `Schutzwehr', hālḗs, ep., poet. aollḗs `versammelt, zusammengedrängt, in geschlossenen Massen'; eksọ̄lǟ́ `Verdrängung, Verbannung', ọ̄lamó-s m. `Gedränge, Getümmel, Gewühl'
Славянские: *velьmi, -ma; *velьjь, *velīkъ; *vālъ `множество', *vālovъ, *vālī́tī
Балтийские: *wal-ī̂- vb.
Рус. значение: множество; валить в кучу
Ссылки: WP I 295 f
ПраИЕ: *(e)welǝ-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to choose, to wish
Др.-индийский: vr̥ṇīté, vr̥ṇā́ti, vr̥ṇoti, vr̥ṇute, aor. 3 sg. avr̥ta, ptc.vr̥tá- `to choose, ask, request', vará- `choosing', m. `chooser, lover, bride-groom', vára- `valuable, preferable', m. `act or object of choosing, boon, gift, reward'
Авестийский: var- `wählen, wollen', vǝrǝn[a]-, vǝrǝnav-, ptc. varǝta-
Другие иранские: OPers var- `wählen, wollen'
Армянский: geɫ `Gefallen, Schönheit'
Др.-греческий: eéldomai̯, éldomai̯ `sich sehnen, wünschen, verlange', eéldōr, éldōr n. `Wunsch, Verlangen';
Славянские: *velḗti, *volī́tī, *voljā
Балтийские: *wel̂- (*wel̂-meî), *wil̂-t-i c.
Германские: *wil-ja- vb., *wul-ja- vb., *wil-jō f., *wil-ja- m., *wil-jan- m.; *wal-ja- vb.; *wal-a- n., *wal-ō f.
Латинский: volō, volt, velle, voluī `wollen; die Absicht haben; übereinstimmen, wohlwollend sein'
Рус. значение: выбирать, желать
Ссылки: WP I 294 f
ПраИЕ: *(e)welp-
Англ. значение: to wish, to hope
Др.-греческий: hom. élpō `hoffen machen'; eélpomai̯, élpomai̯, pf. (prs.-Bed.) éolpa `erwarten, hoffen, meinen', á-elpto- `unerwartet, unverhofft, ohne Hoffnung'; elpís, -ídos f, hom. elpōrǟ́ `Hoffnung'; alpaléo- `agapētós' (Hsch.), álpnisto- `hēdǘs, prosēnḗs' Sch.; épalpno- `angenehm'
Латинский: volup(e) adv. `angenehm', Volupia f. `Göttin des Vergnügens'
Рус. значение: желать, надеяться
ПраИЕ: *(e)wel(w)e-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to twist, to drag along
Хеттский: hulali- n. 'Wickel, Binde, Spinnrocken' (Tischler 277ff)
Тохарский: A, B wāl- 'cover, conceal; surround, enclose' (Adams 588); B wäl- 'curl' (596)
Др.-индийский: valati, -te, ptc. valitá- `to turn, turn round'; (?) valá- m. `cave, cavern; (round?) beam or pole';
Армянский: gelum, aor. geli `drehen, umdrehen, zusammendrehen, winden', med. `sich drehen, winden', glem `rolle, werfe nieder', gil `runder Wurfstein'
Др.-греческий: ẹ̄léō `rollen, drehen, winden, wälzen', íllō `id.', att. ẹ̄́llō `id.'? *wéli-: gélin = orkiân (leg. ormián) Hsch.; héliks, -kos f. `Gewinde, Windung, gewundene Spange, Ranke, Locke, Spirale, Hebewinde'; ôu̯lo- `kraus, zottig, wollig, gewunden'; alindéō, alíndō, aor. ǟ́līsa `wälzen'; ẹ̄lǘō, pfmed. ẹ̄́lǖmai̯, aor. kat-ẹ̄lǘsante `umwinden, umhüllen, bedecken', eilǘomai̯ `sich winden und krümmen, sich fortschleppen, vorwartskriechen', `kribbeln', aor. pass. elǘsthē `rollte', elüsthẹ̄́s `sich krümmend, windend, duckend; umhüllt, bedeckt'; ion., att. élütro-n `Hülle, Schalle, Futteral, Behälter', elǘtǟ-s `Art Backwerk, etwa Brezel'
Славянские: *vālъ; *valī́tī
Балтийские: *wel̂- (2) vb. tr., *wel̂-t-uw-a- c., -iā̃ f.; *wō̂l-ā̂ (1) f., *wō̂l-a- (2) adj., *wō̂l-a- (2) c.; *wāl-iā̃ f.
Германские: *wil-t-a- vb., *wal-t-(i)a- vb., *walw-ia- vb., *walw-is-ō- vb., *wōl-ja- vb., *wal-a-, *wal-ta-, *wal(w)-ō, *wōlw-ia- vb., *wul-st-ō f.
Латинский: volvō, -ere, volvī, volūtum `rollen, kollern, wälzen, drehen, wirbeln', volūta f. `Volute, Spirale des ionischen Kapitäls', volūcra f. ` Wickelraupe', volvola f., volvulus `Winde (Pflanze)', volūmen, -inis n. `Rolee; Papyrusrolle, Buch'; ? vellere 'zupfen, rupfen, ausreissen'
Кельтские: OIr fillim `biege'
Рус. значение: крутить, валять
Ссылки: WP I 298 f
Комментарии: Could be 2 (or more) roots.
ПраИЕ: *(e)w[e]r-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: wide, broad
Тохарский: A wärts, B aurtstse, wartstse 'broad, wide' (PT *wärtse) (Adams 133)
Др.-индийский: urú-, comp. varīyas- `wide, broad'; úras- n. `chest, breast'; váras- n. `width, breadth'; várīman- n., várimán- m. `expanse, width, breadth'; várivas- n. `room, width, space'
Авестийский: vouru- 'breit, weit'; varah- n. 'Brust'
Др.-греческий: eu̯rǘ- `breit, weit, geräumig', êu̯ros n. `Breite, Weite'
Рус. значение: широкий
Ссылки: WP I 285
ПраИЕ: *(e)wer- (Gr hw-/ew-)
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: water, moisture
Хеттский: warsa- c. 'Regenguß??' (Friedrich 247)
Тохарский: A wär, B war 'Wasser' (PT *wär) (Adams 577 suggesting rather *udro-)
Др.-индийский: varī f. pl. `streams, rivers'; vār, vāri n. `water'; varṣá- n., varṣā́ f. `rain'; várṣati `to rain'
Авестийский: vairi- m. 'See'; vār- 'Regen'
Армянский: gayrr `Sumpf, Schlamm'
Др.-греческий: hérsǟ, ep., poet. eérsǟ, dial. aersā̆, Pind éersa f. `Tau'
Германские: *war-ō f.; *war-an- m., *wēr-an- m., *wēr-ō f.; *war-ja- n.
Кельтские: MIr feraim `giesse', ferad `Feuchtigkeit'; Cymr gweren `liquamen'; MIr frass Regen
Рус. значение: вода, влага
Ссылки: WP I 268 f, Buck 3, 45
ПраИЕ: *(e)werg'-, *(e)wreg'-
Англ. значение: to fence, to imprison
Др.-индийский: vrajá- m. `fold, stall, shed', vr̥jána- n. `enclosure, fenced or fortified place'
Авестийский: varǝz- `absperren'; gath. vǝrǝzǝ̄na-, yav. varǝzāna- n. `Gemeinwesen'
Другие иранские: OPers vardana- n. `Gemeinwesen'
Др.-греческий: hom. érgō, ergáthō, eérgō, eégnǖmi, ion., poet. usw. érgō, érgnǖmi, att. ẹ̄́rgō, hẹ̄́rgō, ẹ̄́rgnǖmi, aor. ẹ̄̂rksai̯, hẹ̄̂r-, ér-, hér-, kypr. kat-ēworgon (~ -e-) (`sie belagerten'), aor. pass. ẹ̄rkhtē̂nai̯ (hẹ̄r- etc.), pf. med. ẹ̄̂rgmai̯, éergmai̯, érgmai̯, ep. 3 pl. érkhatai̯, -ato `ein-, ausschliessen, abhalten', att. hẹ̄rktǟ́, ion. erktǟ́ f. `Verscluss, Gefängnis, Frauengemach', att. hẹ̄rgmó-s `Einsperrung, Gefängnis'; hẹ̄́rksi-s `das Einschliessen etc.', áph-erkto- `ausgeschlossen'
Кельтские: OIr fraig `Wand', Ir fraigh `Wand aus Flechtwerk, Dach, Hürde'
Рус. значение: огораживать, заключать в
Ссылки: WP I 290
ПраИЕ: *(e)wer-, *wrē- (Gr heur-)
Англ. значение: to find
Армянский: gerem `nehme gefangen, nehme fort, raube'
Др.-греческий: heu̯rískō, ft. heu̯rḗsō, pf. héu̯rēka, -ēmai̯, aor. heu̯rẹ̄̂n, aor. pass. heu̯rethē̂nai̯ `finden', heu̯retǟ́-s m. `Erfinder', héu̯rēma n. `Fund', héu̯resi-s `Erfindung', pl. héu̯retra n. `Finderlohn', heu̯retó- `zu finden'
Кельтские: *wewra: OIr fuar `inveni', *wrēto-: frīth `inwentum est'
Рус. значение: найти
Ссылки: WP I 280
ПраИЕ: *(e)werwǝ-, *wrū-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to cover (defend, guard, close/open)
Др.-индийский: vrṇóti, ūrṇóti, vrṇāti, várati, ptc. vr̥tá-, inf. vartum `to cover, screen, veil, hide; to ward off, prevent'; api-vrṇóti `to conceal', apa-vrṇóti `to open, uncover'; varman- n. `coat of mail; shelter', vártra- n. `keeping or warding off; dike, dam', varaṇa- m. `rampart, mound', varūtár- m. `protector, defender', várūtha- n. `protection, defence, armour; multitude, assemblage', vāra- m. `keeping back, restraining', varutra- n. `upper and outer garment'
Авестийский: -vǝrǝnavaiti, -vǝrǝnɔ̄ntē `bedecken, hüllen', var m. `Schloss, Burg', varǝɵa- m. `Verteidigungswaffe, Wehr', vārǝɵman- n. `Brustwehr, Wehr', vǝrǝɵra- n. `Wehr, Schild'
Др.-греческий: érümai̯, erǘomai̯, inf. érusthai̯, aor. érūto/éi̯rūto, -so, ei̯rǘatai̯, -ato, -nto, aor. pass. errǘsthē; ion. ẹ̄rǘomai̯; rhǘomai̯, inf. rhǖ̂sthai̯, ft. erǘssomai̯, rhǘsomai̯ `abwehren, retten, bewahren'; érüma n. `Abwehr, Schutz, Schutzwehr', rhǖ́tōr, rhǖtḗr m. `Beschützer, Bewacher', rhǖ̂si-s `Rettung', rhǖ̂ma n. `Schutz'
Славянские: *-vorīti
Балтийские: *wer̂- (1) vb. tr., *war̃-t-a- c.
Германские: *war-ja- vb., *war-ō f., *war-ja- n., *war-n-ō f., *war-iōn- f., *wōr-iōn- f., *wur=; *war-d-ō- vb., *ward-ō(n-) f.
Латинский: aperiō, -uī, -tum, -īre `öffnen, erschliessen, aufdecken', operiō, -īre, -uī, -r tum `verschliesse, bedecke'
Другие италийские: Osk veru `portam'; Umbr verof-e `in portam'
Кельтские: OIr ferenn `Gürtel', fern `Schild', fert, fertae `Grabhügel'; *wertrā: MCymr gwerthyr f. `Festung'; MCymr gwawr `Held'
Рус. значение: защищать, охранять; от-, закрывать
Ссылки: WP I 280 f
ПраИЕ: *ewes-u-
Англ. значение: good
Др.-индийский: vásu- `good'; comp. vásīyas `better', sup. vásiṣṭha- `best'; vásu n. `wealth, goods, riches'
Авестийский: vaŋhu- 'gut', comp. vahyɔ̄:, sup. vahištō; vohu 'Gut, Besitztum, Habe, Reichtum'
Германские: *íus=, *wís-u- adj.
Кельтские: Gaul Uisu-rix; Ir *feb, nur in den Kasus obliqui: dat. feib etc. `Vortrefflichkeit'; *weswā > febas `Vortrefflichkeit'; *febtu, gen. febtad gl. substanciae, *wēsu- > fīu `würdig'; Cymr gwych `fröhlich', *wēsu- > gwiw `würdig', Bret gwiou `fröhlich'
Рус. значение: хороший
Ссылки: WP I 310
Комментарии: Greek eǘ-, ēǘ- 'good' (see #3206) may be a contamination of both rooths.
ПраИЕ: *ewet-
Англ. значение: herd
Балтийские: *eût-i- c.
Германские: *awíɵ-ja-/*awid-ja- n.
Рус. значение: стадо
Ссылки: WP I 201 (differently in Pok.)
ПраИЕ: *(e)wisw-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: any, every, all
Др.-индийский: viṣu- (in comp.) `in various directions, on both sides'; ? + víśva- 'all, every'
Авестийский: višpa-ɵa `ringsum allenthalben'; vīspa- 'jeder, all; sg. auch ganz'
Другие иранские: OPers vispa- 'jeder, all; sg. auch ganz'
Др.-греческий: íso-, ep. ī̂so- and eíso-, Cret., Arc. wiswos , cf. gisgón = íson (Hsch.), later híso- (Ephesus IV BC, etc.) 'equal'
Славянские: *vьśь
Балтийские: *wis-a- adj.
Рус. значение: каждый, все
Ссылки: WP I 312 f
ПраИЕ: *(e)wī-k'm̥ti ( < *dwī-dk'm̥ti)
Англ. значение: num.: twenty
Тохарский: A wiki, B ikäṃ (PT *w'īkän) 20; A wikiñci, B ikante 20-th (Adams 61-62)
Др.-индийский: viṁśatí- `twenty'
Авестийский: vīsaiti, vīsa_s
Армянский: khsan
Др.-греческий: att. [ẹ̄́]kosi, dor., boeot. wī́kati ([ẹ̄]kás, īkás)
Латинский: vīgintī '20'
Кельтские: OIr fiche, gen. fichet, MCymr uceit, Corn ugans
Албанский: zet
Рус. значение: числ.: двадцать
ПраИЕ: *(e)wlēr-
Англ. значение: belt
Армянский: lar `Strick, Schnurr (zum Fesseln, Binden, Fangen, Würgen)'
Др.-греческий: pl. éu̯lēra n., dor. (Epich.) pl. áu̯lēra n. `Zügel'
Латинский: lōrum, -ī n. `Riemen'
Рус. значение: ремень
Ссылки: WP I 298 f
ПраИЕ: *ey-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to go
Хеттский: i- (in Imp.), pa-i- 'gehen' (Tischler 335, Friedrich 154-155)
Тохарский: A, B i- (PT *i-) 'go, travel' (Adams 60)
Др.-индийский: éti (imp. ihí, 1 pl. imáḥ) `to go, walk'
Авестийский: aēiti `gehen'
Другие иранские: OPers aitiy `gehen'
Др.-греческий: êi̯mi, ímen `werde(n) gehen', inf. iénai̯ `gehen'; pl. íthmata n. `Schritte, Tritte; Füsse'
Славянские: *jь̃dǭ, *jьtī
Балтийские: *eĩ- vb.
Германские: *i- vb.
Латинский: eō, iī, itum, īre `gehen'; itus, -ūm m. `Gang'; ped-es, com-es
Другие италийские: Osk eítuns (set) `? itūrī sunt'; Paelign eite `īte'; Umbr etu `ītō', etu-tu `euntō', eest, est `ibit', iust `ierit', ier `itum sit', etaians `itent', etatu `itātōte'
Кельтские: OIr ethae `itum est', ethaim `gehe'
Рус. значение: идти
Ссылки: WP I 102 f
Комментарии: See also *it-er/-en- 'way' #2719
ПраИЕ: *ey-
Англ. значение: to do, to make
Хеттский: ija- (I) 'machen, tun' (Tischler 338ff)
Тохарский: A ya-, praet. yām-, B yām- 'machen, tun'
Рус. значение: делать
Ссылки: Tischler 338ff
Комментарии: Here also the causative and denominative suffix *-iye-, *-ye-.
ПраИЕ: *ey
Англ. значение: part./conj.: and, if
Др.-греческий: êi̯, dial. ai̯ 'so, wenn'
Славянские: *jī 'und, auch'
Германские: Got -ī Relativpartikel
Ссылки: WP I 96 f
ПраИЕ: *(e)yena-t-er-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: brother's wife
Др.-индийский: yātar- f. `a husband's brother's wife'
Армянский: ner, nēr, gen. niri `die Frauen von Brüdfern od. desselben Mannes'
Др.-греческий: pl. ẹ̄natéres, -érōn, sing. enátēr (sp. kleinasiat. Inschr.), voc. ẹ̄náter, gen. -teros (Hdn.) `Ehefrau des Mannesbruders'
Славянские: *ję̄trɨ̄, gen. -ъve
Балтийские: *jen̂tē̃ (-er-es) (1?) f.
Латинский: ianitrīcēs pl., gen. -um f. `die Ehefrauen von Brüdern'
Рус. значение: жена брата
Ссылки: WP I 207 f, Buck 126.
ПраИЕ:
Англ. значение: part.
Др.-индийский: ā́ `emphatic particle after adverbs and nouns'
Др.-греческий: ē̂ hervorgebend und fragend 'wirklich', ḗtoi̯, epei̯ḗ, ḕ, hom. ēè < *ēwé, ē-mén--ē-dé, ḗ-dē
Балтийские:
Германские: OHG ihh-ā 'ich (gerade)', nein-ā 'nein' usw.
Ссылки: WP I 96 f
ПраИЕ: *ēg'-
Англ. значение: to say, to tell
Тохарский: A,B āks- 'announce, proclaim, instruct, recite' (PT *āks-) (Adams 38-39)
Армянский: asem `sage'
Др.-греческий: *ēg'-t: hom. ipf. ē̂ `er sprach' (sekund. nachhom. Neubildungen ipf. 1 sg. ē̂n, prs. 1 sg. ēmí); pf. (prs.-Bed.) án-ōga `befehlen' (sekund. prs. anṓgō)
Латинский: aiō, aī̆s `bejahen, behaupte, sagen'; adagiō `Sprichwort', prōdigium `Vorzeichen', pl. axāmenta `carmina Saliaria', indigitāre `anrufen', Aius Locūtius `der Gott, der durch seine Stimme das Herannahen der Gallier verkündete'
Другие италийские: Umbr aiu `oracula'
Рус. значение: говорить
Ссылки: WP I 114
ПраИЕ: *ēgʷh-
Англ. значение: to drink, get drunk
Хеттский: eku- / aku- (I) 'trinken'
Тохарский: A, B yok- 'trinken' (Adams 509)
Латинский: ēbrius, -a, -um 'пьяный, хмельной; напоенный, напитанный'
Рус. значение: пить, напиваться
Ссылки: Tischler 103-105 (with discussion)
Комментарии: The Hitt root has no relation to aqua, etc., having -kw-, not a -kkw-! Greek nḗphō 'bin nüchtern' rather belongs to *nāgʷh-.
ПраИЕ: *ēl-
Англ. значение: stripe
Др.-индийский: āli-, ālī f. `row, range, continuous line, ditch'
Др.-греческий: ōlíngǟ f. `Runzel, kleine Furche, Krähenfüsse im Augenwinkel; kurzes Schläfchen, kurzes Moment, Augenblick'
Германские: *ḗl-a- m.
Рус. значение: полоса
Ссылки: WP I 155
ПраИЕ: *ēl-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to burn (tr.)
Др.-индийский: alāta- n. `firebrand, coal', úlmuka- n. `firebrand, piece of burning charcoal'
Германские: *ḗl-ia- vb., *ḗl-ō f., *al-a- (~ -ō-) vb.
Латинский: adoleō, -ultum `verbrennen', adolēscō `auflodern', pl. altāria, -ium; ? altāre, -is n. `Aufsatz auf dem Opfertisch, Opferherd, Brandaltar' (may be < altus `high')
Другие италийские: Umbr uřetu `(ad)olētō'
Рус. значение: жечь
Ссылки: WP I 88
ПраИЕ: *ēl-
Англ. значение: awl
Др.-индийский: ā́rā f. `a shoemaker's awl or knife, bore'
Армянский: heɫ `Pfrieme, Ahle'
Германские: *ēl-ō f., *al-a- m., *al-ō f., *al-Vs-n-ō f.
Рус. значение: шило
Ссылки: WP I 156
ПраИЕ: *ēp-i-
Англ. значение: friend
Др.-индийский: āpí- `ally, friend, acquaintance'; āpya- n. `confederation, friendship, alliance'
Др.-греческий: ḗpio- `freundlich, gütig, mild, heilsam'
Рус. значение: друг
Ссылки: WP I 121 f
ПраИЕ: *ēs-
Англ. значение: to sit
Хеттский: as- (I) 'bleiben, übrig bleiben', as-/es- (I) 'sitzen, sich setzen' (Tischler 75, 77, 110-111); ases-, (asas-) (I) 'setzen; besiedeln' (Tischler 79); ses- (I) 'ruhen, schlafen, bleiben' (Friedrich 191)
Тохарский: B āsk- 'sit, be seated' (Adams 58); A,B ṣäm- 'sit' (654)
Др.-индийский: ā́ste `to sit, sit down; to exist, be present'
Авестийский: inf. āstē `sitzen', ɔ̄ŋhǝntē `sie sitzen'
Др.-греческий: hē̂mai̯, 3 sg. hē̂stai̯, 3 pl. hẹ̄́atai̯, héatai̯ `sitzen'
Рус. значение: сидеть
Ссылки: WP II 483 f
ПраИЕ: *ēt-
Англ. значение: a k. of bird (of waterfowl?)
Др.-индийский: ātí-, ātī́ f. `an aquatic bird'
Другие иранские: Sak āce, āci `water fowl', Osset occ `wild duck', Pamir Wakh. yōč `duck'
Др.-греческий: ōtí-s f. `bustard'
Германские: *ēd-í- c.
Рус. значение: птица (водоплавающая ?)
Ссылки: WP I 60
Комментарии: Indoir. reflexes refer also to *anat-.
ПраИЕ: *ēt-er-, -d-
Англ. значение: stomach, intestines
Др.-греческий: ē̂tor n. (nur nom.-acc.) `Herz'; ion., att. ē̂tro-n `Bauch, Unterleib'
Славянские: *jēdro, *jēdrā ЭССЯ 6:43-44
Германские: *ēd-ī(n-), *ēd-r-ī(n-) f.
Латинский: uterus, -ī m., uter, -ī m., uterum, -ī n. `Unterleib, Bauch, bes. Mutterleib, Gebärmutter'
Кельтские: OIr inathar `Eingeweide'
Рус. значение: живот, внутренности
Ссылки: WP I 190 f
ПраИЕ: *ētm-
Англ. значение: breathing
Др.-индийский: ātmán- m. `breath, soul' [but also tmán- m. `vital breath']
Германские: *ḗɵm-a-/*ēdm-á- m.
Рус. значение: дыхание
Ссылки: WP I 118
ПраИЕ: *(ǝ)lak-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: leg; the main muscle of arm/leg
Др.-индийский: r̥kṣálā, r̥cchárā f. `part of an animal's leg between the fetlock joint and the hoof
Армянский: oɫokh `ankle, leg from knee to foot'
Др.-греческий: láks, lágdǟn `mit der Ferse, dem Fuss', lakhmós = laktismós; laktízdō `mit der Ferse, dem Fuss, dem Huf schlagen, stossen, ausschlagen'
Балтийские: *lak-n-ā̂ f.
Германские: *lag-já- m., *láx-az- n.
Латинский: lacertus, -ī m. pl. `die Muskeln, bes. des Oberarms und dieser selbst'
Рус. значение: нога; основная мышца руки/ноги
Ссылки: WP II 420 f
ПраИЕ: *ǝlǝn-
Англ. значение: linchpin
Др.-индийский: aṇi- m., aṇī f. `linch-pin', āṇí- m. `pin of the axle of a cart'
Германские: *lun-i- c., *lun-ís-ō f.
Рус. значение: чека оси
Ссылки: WP I 160
ПраИЕ: *(ǝ)mēns-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: moon, month
Тохарский: A mañ, B meñe (PT *meñe) 'moon, month' (Adams 468)
Др.-индийский: mā́s m.; mā́sa- m. `moon, month'
Авестийский: mɔ̄, gen. māŋhō 'Mond, Monat'
Другие иранские: NPers māh 'Mond, Monat'
Армянский: amis, gen. amsoy `Monat'
Др.-греческий: mḗn, ep., ion. mẹ̄́s, dor. mḗs, gen. mēnós, aeol. mē̂nn-os m. `Monat'; mḗnǟ f. `Mond'
Славянские: *mēsę̄cь
Балтийские: *mē̂n-ō̃ (gen. -es-es) (1), *mē̂n-ig=
Германские: *mēn-an- m., *mḗn-ōɵ- m.
Латинский: mēnsis, gen. -is, pl. gen. mēnsum m. `Monat', -mē(n)stris (bi-, sē-, inter- etc. ) `-monatlich', mēnstruus `monatlich'
Другие италийские: Umbr menzne `mēnse', Vest mesene id.; Umbr antermenzarum `intermēnstruārum'
Кельтские: OIr mī, gen. mīs `Monat'; Cymr mis `Monat', Bret miz `Monat'
Албанский: muai Monat
Рус. значение: луна; месяц (года)
Ссылки: WP II 271 f

Индоевропейцы и их язык : Индоевропеистика | Хронология | Прародина | Мифы | Особенности | Фонетика | Строение корня | Грамматика | Индоуральский праязык | Ново-индоевропейский модланг | Книги | Ресурсы
Лексика: Глаголы | Местоимения | Наречия | Предлоги | Прилагательные | Существительные | Частицы | Числительные
Языки-потомки: Анатолийские | Армянский | Балтские | Германские | Греческий | Арийские | Кельтские | Палеобалканскиеалбанским) | Романскиеиталийскими) | Славянскиепраславянским) | Тохарские
Другие языки: Ностратический | Палеоевропейские | Словари древних языков и праязыков
Полезное: Письменности | Древний мир | Археология | Мифология | ДНК-популяции | Страны | Карты
Интересные статьи: Коневодство, мегалиты и климат | Культ сияющего Неба

© «proto-indo-european.ru», 2012.
Дочерний веб-проект Сайта Игоря Гаршина.
Автор и владелец сайтов - Игорь Константинович Гаршин (см. резюме атора).
Пишите письма ( Письмо Игорю Константиновичу Гаршину).
Страница обновлена 28.11.2023
[an error occurred while processing this directive]
Яндекс.Метрика