Индоевропейские слова на *Gh (Старостин)


> > > Праиндоевропейские слова на *Gh
Слова по темам: Природа | Люди | Животные | Растения | Анатомия | Пища | Одежда | Жильё | Труд | Ремёсла | Движение | Простр-во | Время | Кол-во | Чувства | Душа | Ум | Речь | Общество | Война | Законы | Вера
Праиндоевропейский ПИЕ корнеслов: A | B | Bh | D | Dh | E | G, G̑ | Gh, G̑h | Gw | Gwh | I, Y | K, K̑ | Kw | L | M | N | O | P | R | S | T | U, W
Русско-индоевропейский Рус.-ПИЕ словарь: Б | В | Г | Д | Е, Ё | Ж | З | И | К | Л | М | Н | О | П | Р | С | Т | У | Х | Ц | Ч | Ш | Э | Я
Этимологические словари-источники (по авторам): Покорный | Старостин | Коблер | Уоткинс | Wiki

Лексика праязыков и.-е. ветвей: Алб. | Анат. | Арийск. | Арм.-фр. | Балт. | Герм. | Гр.-мак. | Илл.-вен. | Итал. | Кельт. | Слав. | Тох. |
Словари древних и.-е. языков: Авест. | Вен. | Гал. | Гот. | Др.-гр. | Др.-ирл. | Др.-мак. | Др.-перс. | Илл. | Кар. | Лат. | Лид. | Лик. | Лув. | Оск. | Пал. | Пали | Прус. | Др.-инд. | Ст.-сл. | Тох. | Умб. | Фрак. | Фриг. | Хет. | Ятв.

Словарь Старостина-Николаева: A | B | | D | | E | G | Gw | | Gwʰ | I(Y) | K | Kw | L | M | N | O | P | R | Sa- | Sl- | T | U(W)

Источник: С. Л. Николаев, С. А. Старостин, Этимологическая база данных по индоевропейскому праязыку, 1998-2005 (проект "Вавилонская башня").

Всего здесь - 129 праиндоевропейских слов.


ПраИЕ: *ghabh-
Англ. значение: boar-spear, fork, groin
Др.-индийский: gabhá- m. `vulva' (cf. Celtic)
Германские: *gab-al-ō f.
Кельтские: OIr, MIr gabul `gegabelter Ast, Gabel; Gablungspunkt der Schenkel, vulva'; Cymr gafl `Gabel; Schenkelgabel, vulva', OBret pl. gablau `Gabel', NBret gavl, gaol `Gabelung'; Gaul (in Lat) gabalus `Marterholz, Galgen'
Рус. значение: рогатина; развилка, пах
Ссылки: WP I 533 f
ПраИЕ: *ghab-, *ghabh- / -e-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to take, to give, to move
Др.-индийский: gábhasti- m. 'arm, hand'
Славянские: *gābātī, *gābnǭti
Балтийские: *gab-u- adj., *gab-an-ā̂ f.,, -al-a- c.; *gāb-u- adj., *gō̃b- vb. tr., *gē̂b- vb. tr.
Германские: *gib-a- vb., *gab-ī(n-) f., *gab-īg-a- adj., *gab-ug-a- adj.; *gēb-i- adj.; *gēb-ō(n-) f.; *gib-ō f.; *gif-t-i- c.
Латинский: habeo, -ēre, -uī, -itum `halten, haben', habitāre `wohnen, bewohnen'; habēna `Haltriemen, Zügel'
Другие италийские: Osk haf `habeātur', hafiest `habēbit', pf. conj. hipit, fut. ex. hipust `habuerit'; Umbr habe `habet', habia `habeat', habitu, habetu `habētō', haburent `cēperint', habiest `habēbit', neiřhabas `nē adhibeant', hahtu `capitō', subahtu `dēpōnitō', eitipes `dēcrēvērunt'
Кельтские: OIrl gaibim `nehme, ertgreife, halte etc.', gabāl f. `das Nehmen'; Cymr gafael `das Halten, Festhalten'; cafael, caffel `erlangen, bekommen, finden'; Corn cavel `erlangen, bekommen, finden'; OBret an-gabol `defaut de prise de possession'; Bret kaout `erlangen, bekommen, finden', kafout `haben'
Рус. значение: брать, хватать
Ссылки: WP I 342 f
ПраИЕ: *ghAgh-
Англ. значение: a k. of waterfowl
Славянские: *gogolь `вид утки'
Балтийские: *gag-ā̂ usw., *geg-al-[a]- c.
Германские: *gagl-a- n.
Рус. значение: птица (водоплавающая)
Ссылки: WP I 526
ПраИЕ: *g(')haid-
Англ. значение: goat
Германские: *gait-i- m.
Латинский: haedus, -ī m. `junger Bock, Ziegenbock'
Рус. значение: скот (коза)
Ссылки: WP I 527
ПраИЕ: *g'hais-
Англ. значение: pointed stick, spear
Др.-индийский: {heṣas- n. `Geschoss'}
Др.-греческий: khâi̯o-s m., khâi̯o-n n. `Hirtenstab'
Германские: *gaiz-á- m., *gáis-u- c., *gáis-il-a- m., -ō(n-) f.; *gís-il=
Кельтские: Gaul (in Greek) gáison `schwerer eiserner Wurfspiess'; OIr gaë `Speer', fo-gae, MIr fo-ga, fo-cha `Wurfspiess'; Cymr gwaew `ds.'
Рус. значение: палочка (острая), копье
Ссылки: WP I 528
ПраИЕ: *ghais-
Англ. значение: to retard, to hamper
Балтийские: Lith gaĩšti `zögern, zaudern, säumen'
Латинский: haereō, -ēre, haesī, haesum `hangen, haften; festsitzen, haltmachen'
Рус. значение: задерживать
Ссылки: WP I 528
ПраИЕ: *ghait-(s-)
Англ. значение: shaggy hair, mane
Авестийский: gaēsa- m. 'Kraushaar, Lockenhaar'
Другие иранские: NPers gēs 'herabhängende Haare, Locken'
Др.-греческий: khái̯tǟ `Lockenhaar, frei herabwallendes Haar, Pferde-, Löwen-mähne'
Кельтские: Ir gaoisead `crinis'
Рус. значение: лохмы, грива
Ссылки: WP I 527
ПраИЕ: *g'hal-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: wound, damage
Хеттский: kallar `ungünstig, unheilvoll' (Tischler 464)
Славянские: *zolъkъ > Ukr золо́к die schmerzhafteste Stelle einer Wunde, *nāzolā, *nāzolъ > русск. диал. назо́ла
Балтийские: *ǯal-ā̂ f., *ǯal-b-ā̂ f., *ǯel-b-ā f.
Германские: *gal-ō(n-) f., *gall-an- m.
Кельтские: OIr galar 'illness, trouble'; Cymr galar 'sorrowful complaints'
Рус. значение: рана, ущерб
Ссылки: WP I 540
ПраИЕ: *ghAl-
Англ. значение: to shout, to sing, to charm away
Славянские: *gālītī
Германские: *gal-a- vb.; *gal-a- adj.; *gōl-ia- vb.; *gal-m-a- m.; *gil-dr-a- adj., *gal-dr-a- adj.
Рус. значение: кричать, петь, заговаривать
Ссылки: WP I 628
ПраИЕ: *g'hal- ?, *g'helt-
Англ. значение: gold
Др.-индийский: híraṇya- n. `gold'
Славянские: *zolto, *zoltъjь
Балтийские: *ǯel̃ta- adj., *ǯel̃ta- c.
Германские: *gúlɵ-a- n.
Рус. значение: металл (золото)
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *g'hAld-
Англ. значение: boar, ram
Др.-индийский: huḍu-, huḍa- m. `ram' (L.), huṇḍa- m. `ram'
Германские: *galt-u- m., *galt-an- m., *galt-iō f.; *gult-i- c., *gult-iō f.
Рус. значение: скот (хряк, баран)
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *g(h)alǝ-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to be able
Славянские: *golēmъ
Балтийские: *gal̂- vb. intr., *gal-ē̂- vb., *gā̃l-iā̃, *gal-jā̂ f.
Кельтские: MIr gal `Tapferkeit'; Cymr gallu `können, imstande sein', Corn gallos `Macht', OBret gal `Macht, Können', Bret gallout `können'
Рус. значение: мочь
Ссылки: WP I 539 f
ПраИЕ: *g'hAlgh-, *g'hAlg-
Англ. значение: long switch, perch
Армянский: ʒaɫk `Zweig, Gerte, Stengel'
Германские: *galg-an- m., -ōn- f.; *galg-iōn- f.
Рус. значение: хворостина, жердь
Ссылки: WP I 540
ПраИЕ: *g(')hAlk(')h-
Англ. значение: sad
Др.-греческий: kalkhái̯nō 'to long, desire' (Lyc.) (in LS the same as kalkhái̯nō 'make purple;; make dark and troublous (as a stormy sea); ponder deeply' from kálkhǟ 'murex, purple limpet; purple dye; Chrysanthemum coronarium (purple flower)')
Германские: *gálx=, *galg=́
Рус. значение: печальный
Ссылки: WP I 540
ПраИЕ: *g(')han-
Англ. значение: pharynx; to yawn
Др.-греческий: khái̯nō (hell.); aor. ékhanon, pf. kékhǟna `gähnen, klaffen', khános n. `Schlund, Mund'; akhanḗs `klaffend, weit geöffnet, ausgedehnt, unermesslich'; khandón `mit aufgesperrtem Munde, Gierig'
Германские: *gan-a- n.
Рус. значение: зев; (раз)евать
Ссылки: WP I 534
ПраИЕ: *ghand-
Англ. значение: a k. of waterfowl'
Балтийские: *gañd-r-a- c., *gand-am=
Германские: *ganVt-a- m., *gand-Vr-a- m.
Латинский: ganta f. `Art Wasservogel, Brandgans'
Кельтские: OIr gēd; Cymr gwyd, OCorn guit, Bret goaz, gwaz `Gans'
Рус. значение: птица (водоплавающая)
Ссылки: WP I 536
ПраИЕ: *g(')handh-
Англ. значение: abscess
Др.-греческий: kanthǘlǟ 'swelling, tumor' Aesch. {konthulǟ́ Hsch. - not found!}
Германские: *gund-a- m., n.
Рус. значение: нарыв
Ссылки: WP I 588
ПраИЕ: *g'hans-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: goose
Др.-индийский: haṁsá- m., haṁsī f. `goose; swan'
Авестийский: zā, zyāǝ̄ `Gans'
Др.-греческий: khǟ́n, khǟn-ós m., f. `Gans'
Славянские: *gǭsь; *gǭserъ `гусак'
Балтийские: *ǯañs-i- (*ǯañs=) m.
Германские: *gáns-i- f., *gans-u- f.; *gans- f.
Латинский: ānser, gen. -eris m. (/f.) `Gans'
Кельтские: OIr gēiss `Schwan' (*ghansi- ~ -ī)
Рус. значение: птица (гусь)
Ссылки: WP I 536
ПраИЕ: *g'har(a)- / -e-
Англ. значение: to scratch, to scrape
Др.-индийский: ghárṣati `to rub, brush, grind, crush' ?
Др.-греческий: kharássō, att. -ttō `spitzen, schärfen, ritzen, eingraben, stempeln, prägen', khárak-s, -akos m./f. `Spitzpfahl, Weinpfahl, Schutzpfahl, Pfahlwerk, Palissade'; kharádrǟ 'mountain-stream, torrent, which cuts itself a way down the mountain-side; the bed of such a stream, gully, ravine; wounds produed by scourging'
Балтийские: *ǯer̃- vb. tr. (dila. ǯer̂-), *ǯer̃-t-uw-iā̃ f., *ǯar̃-s-t-ī̂- vb., *ǯir̂- vb. intr., *pa=ǯar̃-t-i- c.
Рус. значение: царапать, скоблить
Ссылки: WP I 602
ПраИЕ: *ghArdh-
Англ. значение: court, yard
Тохарский: B kerccī (pl. t.) 'palace' (Adams 196)
Др.-индийский: gr̥há- m. `house, habitation, home'
Авестийский: gǝrǝδa- m. 'Höhle als Behausung daevischen Wesen'
Славянские: *gordъ
Балтийские: *gar̃d-a- c.
Германские: *gard-a- m., *gard-i- c., *gird-ō f.; *gurd-ia- vb., *gurd-a- m., *gurd-il-a- m., -ō f.
Албанский: gardh, pl. -e m. 'fence'
Рус. значение: двор, подворье
Ссылки: WP I 608 f
Комментарии: Contaminates with *g( ́)hort-.
ПраИЕ: *ghAr[e]dh-, *ghrēdh-
Англ. значение: to be hungry, to long for
Др.-индийский: gŕ̥dhyati `to covet, desire', gr̥dhnú- `greedily desirous', gŕ̥dhra- `eager for, desirous of', gardha- m. `desire, greediness'
Балтийские: *gar̂d-u- (2), *gard-ē̂- vb.
Германские: *grēd-a- m., -u- c., *grēd-an- m.; *grad-a- adj.
Албанский: gɛrdɛs 'Mädchenjäger'
Рус. значение: голодать, стремится
Ссылки: WP I 633 (quite different in Pok.)
Комментарии: Cf. (for OInd) Slav *žьldḗtī, *žьldjǭ; *goldъ.
ПраИЕ: *g'hArm-
Англ. значение: temple, castle
Хеттский: karimmi- n., karimna- c. 'Tempel' (Tischler 507)
Др.-индийский: harmyá- n. 'large house, palace, mansion'
Славянские: ? *xormъ
Рус. значение: храм, замок
Ссылки: Tischler 507.
ПраИЕ: *ghArs-
Англ. значение: a leguminous plant
Славянские: *górxъ
Балтийские: *gar̃š-t-i-, *gar̃š-a- c., *gar̃š-ā̂ f.
Германские: *gírs=
Албанский: gróshë f. `haricot'
Рус. значение: растение (съедобное зернобобовое)
Ссылки: WP I 611
ПраИЕ: *g(')hast-
Англ. значение: stick
Латинский: hasta f. `Stange, Stab, Schaft; Speer'
Другие италийские: Umbr hostatu `hastātōs', anostatu `nōn hastātōs'
Кельтские: MIr hass `Schoss, Spross, Reis'
Рус. значение: палка
Ссылки: WP I 541
ПраИЕ: *ghAubh-, *ghūbh-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to bend
Славянские: *gъ(b)nǭtī, *gūbītī, *gūbā, *gɨ̄́bnǭtī etc.
Балтийские: *gaũb- vb. tr., *gub-ul-a- c., *gub-ur-a- c., *gub-ā̂ f., *gū̂b-ā̂ (1) f., *gū̂b-ā̂- (1) vb., *=gub-a- adj.
Германские: *gū[b]-a- adj., *gū[b]-[ō]- vb.
Рус. значение: гнуть(cя)
Ссылки: WP I 567 f
ПраИЕ: *g(h)Aud(h)-
Англ. значение: witness, experience
Хеттский: kutruwa(n)- c. 'Zeuge' (Tischler 681 ff)
Славянские: *gūdītī (~ -ǭ-): Ru dial гудить 'locken, betören, betrügen'
Балтийские: *gaûd-ī- vb., *gaû(d)-s-u- adj. (1), *gaû(d)-s-ā̂ f. (1?), *gud-r-a-, -u- (adj.), *gud-iā̃ f.
Рус. значение: опыт, свидетель
Ссылки: Tischler 681 ff
ПраИЕ: *ghAug'h-, *ghūg'h-
Англ. значение: to hide, to guard
Др.-индийский: gū́hati, guhas `to hide, cover, conceal', aor. ghukṣas, ptc. gūḍhá-; guhā́ f. `hiding place'; góha- m. `hiding-place, lair'
Авестийский: guz- `verbergen, verstecken'
Другие иранские: OPers yadiy apa-gaudayāhi `wenn du verbirgst'
Славянские: *gǭzъ, *gǭzъkā, *gǭžь ?
Балтийские: *gū̃ǯ- vb. tr., *gō̂ǯ-, *gaũǯ- bv. tr., *gū̂ǯ-i-, -iā̃ f.
Рус. значение: прятать, оберегать
Ссылки: WP I 566 f
ПраИЕ: *ghAug'-, *gheghAug'-
Англ. значение: cuckoo
Славянские: *žegъzuljā, *žegъzīcā (ORus žegъzul'a usw.)
Балтийские: *geguǯ-iā̃ f., -ia- m.
Германские: *gauk-a- m.
Рус. значение: птица (кукушка)
Ссылки: Fraenkel 142 f
Комментарии: Cf. a new formation *kouk-.
ПраИЕ: *ghaw-
Англ. значение: space around the village, waste land
Армянский: gavarr `Landstrich, Gegend'
Др.-греческий: kháos, -eos / -ọ̄s n. `unbeschränkter Raum, Luftraum; weite Kluft, Schlund, Abgrund'; `Chaos' (Bez. des Erstentstandenen gebraucht, gewöhnlich als ein leerer Raum aufgefasst)
Германские: *gau-ja- n., -jō f., -jan- m.
Рус. значение: пространство, окружающее селение, чисто поле
Ссылки: WP I 565 f
ПраИЕ: *ghaw-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to observe, to look after, to revere
Славянские: *govḗtī
Германские: *gaw-ē- vb.; *gau-m-a- m., *gau-m-ō f., *gu-m-ō- vb.
Латинский: faveō, -ēre, fāvī, fautum `gewogen sein, günstig sein', faventia f. `bona ōminātiō', faustus, -a `günstig', fautor, -ōris m. (OLat favitor) `Gönner'
Рус. значение: соблюдать, ухаживать, благоговеть
Ссылки: WP I 635 f
ПраИЕ: *g'hAwǝ-
Англ. значение: to perish
Балтийские: *ǯū̂- vb. intr., *ǯud- vb. intr., *ǯaũ-d-ē̂- vb., *ǯaw-in̂- vb.
Германские: *gau-t-ia- vb.
Рус. значение: погибать
Ссылки: WP I 563 f
ПраИЕ: *g'hawǝ-, *g'hwV̄-
Англ. значение: to call
Тохарский: B kwā- 'call out to, invite' (Adams 235)
Др.-индийский: hávate, huváti, hváyati, hvāmahe, hūmahe, juhūmási, pass. hūyáte, ptc. hūtá-, inf. hávitave `to call, summon'; hávīman- m.n., háva- m., havás n., hávana- n. `call, invocation'
Авестийский: zavaiti `ruft, ruft an, verruft, verwünscht', zbayaeiti, zaozaomi; zavana- n. `Ruf, Anrufung', zavan- `Ruf', zbātār m. `Rufer, Anrufer'
Армянский: ʒaunem `weihe', n-zovkh `Fluch'
Славянские: *zovǭ, *zъvātī; *zovъ
Балтийские: *ǯaw-ē̂- vb.
Кельтские: OIr guth `Stimme'
Рус. значение: звать
Ссылки: WP I 529 f
ПраИЕ: *g'hAy-
Англ. значение: horse (stallion); hare
Др.-индийский: háya- m. `horse'
Армянский: ʒi `Ross'
Славянские: *zā́ję̄cь, *zā́jьсь ?
Рус. значение: зверек (жеребец/заяц)
Ссылки: WP I 544
ПраИЕ: *ghazdh-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: pointed stick
Славянские: *žьrzdь (контаминация с *žьrdь)
Германские: *gazd-a- m.
Кельтские: MIr gat `Weidenrute', trisgataim `durchbohre'
Рус. значение: палка (острая)
Ссылки: WP I 541
ПраИЕ: *ghādh-
Англ. значение: good, to be good, to fit
Славянские: *godī́tī, *godъ, *gādātī
Балтийские: *gō̃d-a- c., *gō̃d-ā̂- vb.; *gā̃d-, gā̃d-ā̂- vb., *gā̃d-a- c.
Германские: *gōd-a- adj., *gad-a- vb., -ō- vb.
Рус. значение: добрый, добро, годиться
Ссылки: WP I 531 f
ПраИЕ: *ghāum-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: gum (in mouth)
Балтийские: *gā̂m-ur-a- (1) c., *gā̂m-ur-iā̃, -er-iā̃ f.
Германские: *gōm-an- m.; *gōm-a- m.; *gaum-an- m.; *gium-an- m.; *gum-an- m.
Рус. значение: десна
Ссылки: WP I 565 f
ПраИЕ: *ghāw-
Англ. значение: incorrect, false
Тохарский: A keṃ, B ankaiṃ 'false' (PT *(ān)kāin < *ghāwāin?) (Adams 6-7)
Латинский: haud `(eben, gerade) nicht'
Кельтские: OIr gāu, gāo, gō `Unrichtiges, Lüge'; MCymr geu, NCymr gau, Corn gow `Falschheit, Lüge', Bret gaou `Lüge'
Рус. значение: неверный, ложный
Ссылки: WP I 530
ПраИЕ: *g(')hebh-
Англ. значение: blunt
Др.-греческий: kōphó- `stumpft, stumm; taub'
Латинский: hebes, -etis, OLat (Enn.) acc. hebem `stumpf, abgestumpft (physisch und geisig), schwerfällig, dumm'
Рус. значение: тупой
Ссылки: WH (criticized in Pok.)
ПраИЕ: *g'hebhal-
Англ. значение: top, head
Тохарский: A śpāl 'head', B śpālu 'superior, excellent' (PT *śpāl) (Adams 642)
Др.-греческий: kephalǟ́ f. `Kopf, Haupt'
Германские: *gibl-a- m., *gibl-i- c., -an- m.,, *gafl-a- m., etc.
Рус. значение: вершина, голова
Ссылки: WP I 571
ПраИЕ: *g'hed-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: anus; cacare
Хеттский: Luw. katmarš-, Hitt. kamarš- 'mingere' oder besser 'cacare' (Tischler 473f)
Тохарский: B kenmer
Др.-индийский: hadati, hadate `to evacuate, discharge excrement'
Авестийский: zaδah- m. `Steiss'
Армянский: ʒet (o-St.) `Schwanz (des Hundes, Fuchses, Löwen)'
Др.-греческий: khézdō, pf. -kékhoda, pass. ptc. kekhesméno-, aor. khésai̯, khesêi̯n `scheissen', müó-khodo-n `Mäusekot', khódano-s m. = hédra Hsch.
Славянские: ? *zādъ
Германские: *gat-a- n.
Албанский: djes `scheisse'
Рус. значение: anus; cacare
Ссылки: WP I 571 f
ПраИЕ: *ghed-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to take, to seize
Др.-греческий: khandánō, aor. ékhadon, fut. khẹ̄́somai̯, pf. (prs. -Bed.) kékhonda, ep. ptc. acc. kekhandóta; eu-, eu̯rü-khandḗs, eu̯rü-khadḗs `geräumig'
Германские: *git-a- vb., *gat-ja- vb.; *gēt-a- n., *gēt-ō- vb., *gēt-ia- vb.
Латинский: prehendō, -ere, -ī, -sum `fassen, ergreifen', (später) prendō; praeda f. `KriegsbeuteBeute', praedō, -ōnis m. Rauber
Кельтские: Cymr genni `contineri, comprendi, capi'
Албанский: ǵɛndem `werde gefunden'
Рус. значение: брать, хватать
Ссылки: WP I 589 f
ПраИЕ: *g'heidh-
Англ. значение: to wish, to wait
Славянские: *žьdā́tī, *žī̀dǭ
Балтийские: *geĩd- vb. tr., *gaĩd-a- c., *gaĩd-ī̂- vb.
Германские: *gīd=
Рус. значение: желать, ждать
Ссылки: WP I 553
ПраИЕ: *gheig(')h-
Англ. значение: to yawn, to long for, to desire
Др.-индийский: jéhamāna (ptc.) `to open the mouth, gape'
Германские: *gīg-a- vb., *ging-ia- vb., *ging-ian- m.
Рус. значение: разевать рот, желать
Ссылки: WP I 552
ПраИЕ: *gheil-
Англ. значение: sharp
Славянские: *ʒēlo
Балтийские: *gaĩl-a- c., *gaĩl-u- adj., *gaĩl- vb. intr.
Германские: *gail-i- adj., *gī-l-ō- vb., *gi-l=
Кельтские: ? Gael gaol `Liebe', MIr gāel `Verwandschaft'
Рус. значение: острый, резкий usw.
Ссылки: WP I 634
ПраИЕ: *g'heim-, *g'hyem-
Англ. значение: snow, frost, winter
Хеттский: gim(a)- 'Winter' (Tischler 571)
Тохарский: A śärme, B śimpriye, śimpro (PT *śäm(ä)rāi-) 'winter' (Adams 630)
Др.-индийский: héman loc. adv. `in winter', hemantá- m. `winter'; himá- m. `cold, frost, snow', hímā f. `winter'
Авестийский: zaēn- m., zǝmaka- m. 'Winterrsturm', zyɔ̄ (acc. zyąm, gen. zǝmō) 'Winter'
Другие иранские: NPers dai 'Winter' (< *gheimn̥)
Армянский: ʒiun, gen. ʒean `Schnee'
Др.-греческий: khéi̯ma n., khei̯mṓn, -ō̂nos m. `Winter; Winterwetter, Sturm'; dǘs-khimo- `stürmisch, schauerlich', khiṓn, -ónos f. `Schnee, Schneedecke, Schmelzschnee'; khímetlo-n `Frostbeule'
Славянские: *zīmā
Балтийские: *ǯeĩm-ā̂ f., *ǯeĩm-ia- c.
Германские: ? *guj-ōn- f.
Латинский: bīmus, trīmus, quadrīmus `zwei, drei, vier Jahre (Winter) alt, sich auf zwei (drei, vier ) Jahre erstreckend'; hiems, hiemis f. `Winter; Sturm; Jahr'
Кельтские: MIr gam `Winter' (по sam `Sommer'), gemred `id.'; OCymr gaem, NCymr gauaf, OCorn goyf, Bret goan̄v; Gaul EN Giamillus
Албанский: dímër, gen. dímri, pl. dímre m. `winter'
Рус. значение: снег, холод, зима
Ссылки: WP I 546 f, Buck 69.
ПраИЕ: *g'heip-
Англ. значение: to pant, to yawn
Славянские: *zīpātī (Czech zípati `keuchen', Pol zipać `schwer atmen')
Германские: *gīp-a- vb., *gaip-ō- vb., *gīb-ō- vb., *gaif-r-a- m., *gaif-ō- vb.
Латинский: hippācāre `est celeriter animam dūcere, ab equī hālitū quī est suprā modus acūtus', hippitāre `ōscitāre, badaclāre', exippitāre `hiāre, id est ōs aperīre'
Рус. значение: тяжело дышать, зевать
Ссылки: WH
ПраИЕ: *g'heis-
Англ. значение: to tremble (with fear)
Авестийский: zaēša- `Schauderschaft', zōišnu- `zusammenschreckend, schaudernd, bebend (cor Frost)', zōiždišta- `der schauderhafteste, abscheulichste'
Германские: *gīs-n-a- vb., *gais-ia- vb., *gais-t=, *gais-k=
Рус. значение: дрожать от страха
Ссылки: WP I 553 f
ПраИЕ: *g(')heisl- ?
Англ. значение: hostage, prisoner
Германские: [*gī́s-an- m.]; *gī́s-l-a-, -an- m.
Кельтские: OIr gīall; Cymr gwystl, OCorn guistel Geisel, Bret goestl `gage, caution'; Gaul MN Congeistlus; Ir gell `Einsatz, Pfans' (< *ghislo-)
Рус. значение: заложник, пленник
Ссылки: WP I 554
Комментарии: May be a borrowing from Celt to Germ.
ПраИЕ: *g'h[e]izd-
Англ. значение: to be agitated, angry; anger, agitation
Др.-индийский: hīḍati, heḍate, pf. jihīḍa `to make angry, vex, offend', héḍa- m., heḍas n. `anger, hatred'
Германские: *gaist-a- m.; *gaist-ia- vb.
Рус. значение: волноваться духом; дух
Ссылки: WP I 553 f
Комментарии: [Most probably same as *g'heis-].
ПраИЕ: *g'(h)eizd(h)-
Англ. значение: wound, to wound
Балтийские: *ǯeĩd- vb. tr., *ǯaĩzd-ā̂ f.
Кельтские: *goizd= > OIr gōite `vulneratus', MIr gāetas `qui occidit'
Рус. значение: рана; ранить
Ссылки: WP I 546
ПраИЕ: *ghe, *gho
Англ. значение: part.
Др.-индийский: gha, ha `emphatic particle after negations, pronouns etc.'; hánta 'an exclamation or inceptive particle'
Славянские: *-go, *-že
Балтийские: *gV
Латинский: hic (< *ghe-ke)
Другие италийские: Umbr era-hunt 'eādem'
Ссылки: WP I 541 f
ПраИЕ: *ghel-
Англ. значение: swallow (bird)
Др.-греческий: khelīdṓn, -ónos f. `Schwalbe'; korinth. inschr. Frauenname Khelidwon
Германские: *gal-ōn- f., *gal-an- m.
Латинский: hirundō, -inis f. `Schwalbe'
Рус. значение: птица (ласточка)
Ссылки: WP I 628
ПраИЕ: *g'hel-
Англ. значение: gall
Авестийский: zāra- m. 'Galle'
Др.-греческий: kholǟ́ `Galle; bittrer Hass, Zorn'; khólo-s m. `bittrer Hass, Zorn'
Славянские: *zьlčь (вторично *žьlčь - конт. с *žьltъ(jь); *žьltь - конт. с *žьltъ)
Балтийские: *tulǯ-i- c., *tul̃ǯ- vb. intr., *ǯul̂t-[i]- (2) c.
Германские: *gall-a- n., -an- m., -ōn- f.
Латинский: fel, gen. fellis n. (/m.) `Galle (in der Gallenblase); Gallenblase'
Рус. значение: желчь
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *g'hel-
Англ. значение: to plough
Др.-индийский: hala- m., n. `plough'
Армянский: ʒlem `furche, pflüge'
Рус. значение: пахать
Ссылки: WP I 629
ПраИЕ: *ghelad-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: hoar-frost, hail
Др.-греческий: khálazda f. `Hagel; (hagelähnliche) Pustel, Tuberkel, Korn, Knoten, Knorren'
Славянские: *želdь, *oželda etc.
Рус. значение: льдинка, изморозь
Ссылки: WP I 629
ПраИЕ: *ghel-(And-)
Англ. значение: intestines, stomach
Др.-греческий: pl. kholád-es f. `Eingeweide, Gedärme', khólik-s `Darm', pl. khólik-es f. (m.) `Eingeweide, bes. von Rinden'
Славянские: *želǭdъkъ, *želǭdьcь
Рус. значение: внутренности (кишки, желудок)
Ссылки: WP I 631 f
ПраИЕ: *gheldh-
Англ. значение: to pay
Славянские: *želdǭ, *želstī `vergelten, zahlen, büssen'
Германские: *gild-a- vb.; *gild-a- n.; *gild-ia- n., -ō f.
Рус. значение: платить
Ссылки: WP I 632 f
ПраИЕ: *g'helǝ-, *g'hlōw-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: green
Др.-греческий: khlōró- `hellgrün, blassgrün, grüngelb, gelblig, blass; frisch, lebendig'; khlóo-s, khlọ̄̂-s m. `grüngelbe, hellgrüne, blassgrüne Farbe, Blässe', khlóǟ, khlói̯ǟ f. `junge Grün, junge Saat, junges Gras'
Славянские: *zelenъ(jь), *zelenь; *zelьje, *zlākъ
Балтийские: *ǯel̂- (2) vb. intr., *ǯil̂- (2) vb. intr., *ǯelmō̃ (-men-es), *ǯal-a-, *ǯal-ja- adj., *ǯil-a- adj., *ǯel̃-w-a- adj., *ǯā̂l-iā̃ (2)
Германские: ? *glaww-ú- adj.; *glō-m=
Латинский: helus (OLat), (h)olus, -eris n. `Grünzeug, Gemüse, Kohl'
Рус. значение: зеленый
Ссылки: WP I 622 f
ПраИЕ: *ghelǝk'-, -g'-
Англ. значение: iron, bronze
Др.-греческий: khalkó-s, kret. kau̯khó-s m. `Erz, Kupfer, Bronze'
Славянские: *želēzo
Балтийские: *geleǯ-i-, *gel̃ǯ-i- c., *gelǯ-ā̂ f.
Рус. значение: металл (железо, бронза)
Ссылки: WP I 629
ПраИЕ: *g'helu-
Англ. значение: tortoise
Др.-греческий: khélǖ-s, gen. -ü-os `Schildkröte; Leier'; khelǘnǟ, aeol. khelǘnna `Schildkröte', khelṓnǟ f. 'id.' hHom.+, khelō̂no-s (Lobeck corrected to khelōnós) 'turtle' Hsch.
Славянские: *zelɨ̄, gen. -ъve (ChSl Rus зелъве, Rus dial зелвь); *želɨ̄, gen. -lъve `черепаха'
Балтийские: *ǯel̂w-iā̃ f., -ia- m.
Рус. значение: жаба (черепаха)
Ссылки: WP I 631
ПраИЕ: *g'hel(w)-
Англ. значение: gums, lips
Др.-греческий: khẹ̄̂lo-s, dor. (Kerk.) khē̂los, aeol. (Gramm.) khéllos n. `Lippe; Rand, Saum'; khelǖ́nǟ 'lip; jaw'
Балтийские: *ǯel-ē̂- vb.
Германские: *gil(u)-n-ō f.
Рус. значение: десны, губы
Ссылки: WP I 632
ПраИЕ: *ghel(w)- (IndoIr *g'h-)-
Англ. значение: yellow
Др.-индийский: hári- `reddish brown, brown, yellow, fallow, bay'
Авестийский: zaray- 'gelb, -lich, goldfarben'
Славянские: *žьltъ(jь)
Балтийские: *gelt-a- adj.; *gelt- vb. inch. (Lett AC 2 ~ Lith CIRC)
Германские: *gul(w)-a- adj.; *gilw-a- adj.
Латинский: helvus, -a `honiggelb, isabellfarben'
Кельтские: Ir gel `weiss'; Bret. gell '(rötlich)braun'
Рус. значение: желтый
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *ghem-
Англ. значение: earth
Хеттский: gim(ma)ra- c. 'Feld, Flur' Tischler 573 f
Др.-индийский: gen. gmá-ḥ (as if from kṣā́ḥ, see *dg'hem-)
Др.-греческий: khamái̯ `zur Erde hin, auf der Erde'
Рус. значение: земля
Ссылки: WP I 662 f, Buck 16
Комментарии: Hard to distinguish from the reflexes of the widely spread *dg'hem- #395. All Italic forms (Lat humus, etc.) may in fact belong here.
ПраИЕ: *g(')hemar-
Англ. значение: kid
Др.-греческий: khímaro-s `Ziegenbock', f. `Ziege'; khímai̯ra f. `junge Ziege'; Bez. eines mythischen Ungeheuers
Германские: *gumara-z, *gumirō, *gimirō(n), *gimalōn, etc.
Рус. значение: скот (козленок)
Ссылки: WP I 678 f
ПраИЕ: *g'(h)em-, *g'(h)mēy-
Англ. значение: snake, worm
Славянские: *zmьjā́, *zmьjь, *zmējь
Балтийские: *ǯema-
Албанский: dhémje `caterpillar'
Рус. значение: жаба (змея, червь)
Ссылки: WP I 790
ПраИЕ: *g'hengh-
Англ. значение: to step, to walk
Др.-индийский: jáṅgahe (intens.) `to move quickly, sprawl, kick', jaṃhas- n. `moving, going, course'
Балтийские: *ǯeñg- vb. tr., *ǯañg-ī̂-, *ǯañg-u- adj., *ǯiñg- vb. tr., *pra=ǯañg-ā̂ f., *ǯeñg-s-n-ia-, *ǯiñg-s-n-ia- c.
Германские: *ginx-t-i- c., *ganx-t-i- c., *ganx-t-ō f.; *gang-a- m.; *gang-ia- vb., *gang-a- vb.; *gung-[ō]- vb.; *gang-ia- n.; *gang-ia- adj.; *gang-ul-a-, *gang-il-a- adj.
Кельтские: *kng=; *kngsmen- > Gaul Cingeto-rix; OIr cingim `schreite', 3 pl. cengait, pf. cechaing; cing, gen. cinged `Krieger'; cēimm `Schritt'; Cymr rhy-gyngy `Passgehn', cam `Schritt', Corn cam `Schritt'; Bret camm `Schritt'
Рус. значение: шагать
Ссылки: WP I 588
ПраИЕ: *g(')heng(')h-r-
Англ. значение: chaff, bran
Др.-греческий: kéŋkhro-s m. (f.) `Hirse, Hirsekorn'; kákhrü-s, -üos f. `geröstete Gerste'
Латинский: furfur, -uris m. `Balg, Hülse des Getreides und der Hülsenfrüchte; Kleie'
Рус. значение: мякина, отруби
Ссылки: WP I 605
ПраИЕ: *g'her-
Англ. значение: to long for, to wish
Хеттский: kari tija- 'willfahren, nachgeben', karija- id. (Tischler 503, 506)
Тохарский: A kar(y)-, B ker(y)- (PT *ker(y)- < *ǵhor-i̯-) 'laugh' (Adams 197)
Др.-индийский: háryati `to like, delight in'
Авестийский: zara- m. `Streben, Ziel'
Др.-греческий: khái̯rō, aor. kharē̂nai̯, hom. kekháronto, khǟ́rato, pf. (prs.-Bed.) ptc. kekharēóta, kekhárēka, kekhárēmai̯, kekharméno-, va. khartó- `sich freuen'; khári-s, -itos, -in f. `Reiz, Anmut, Gefallen, Wohlgefallen, Gunst, Dankbarkait, Dank', kharǟ́ `Freude', khármǟ f. `Kampfesfreude, Kampflust', khárma n. `Freude, Vergnügen usw.', kharmonǟ́ f. `Freude, Lus, Wonne', -kharḗs `erfreuend, freudevoll etc.'
Славянские: *zārītī
Германские: *gir-a-, *gir-ja-, *gir-n-a- adj., *gir-n-ia- vb.
Латинский: horior (3 sg. horitur), -īrī `antreiben, ermuntern'; hor(i)tor, -ārī `id.'
Другие италийские: Osk herest `volet', heriam `arbitrium, potestatem', Herentateís `Veneris'; Paelign Herentas `Veneris', Vestin. hiretum `placitum,, dēdcrētum, Sabin hiretum `decretum'; Umbr heri `vult', heries `voleēs', abl.. pl. heritu consultō, heris ... heris `vel ... vel'
Кельтские: OIr gor `fromm', goire `Frömmigkeit, Pietät', MIr do-gar `unglücklich', so-gar `sehr glücklich'
Рус. значение: стремиться, желать
Ссылки: WP I 600 f
ПраИЕ: *gherdh-
Англ. значение: pole
Славянские: *žьrdь
Германские: *gard-a- m., -iō f.
Рус. значение: жердь
Ссылки: WP I 541
Комментарии: Probably different from *ghazdh-, despite contaminations.
ПраИЕ: *g'her[e]-, *g'hrē-
Англ. значение: to bear, to take, to make use
Др.-индийский: hárati `to take, bear, carry', ptc. hr̥tá-; haraṇa- n. `carrying, holding etc.', háras- n. `a grasp, grip', hartar- m. `bearer, bringer'
Др.-греческий: khrḗ `es ist nötig, ziemt, man muss, braucht' (on this complicated development see Frisk 1117); khrē̂ma `Sache, die man gebraucht'
Другие италийские: Osk heriiad `capiat', herrins `ceperint'
Рус. значение: нести, брать, пользоваться
Ссылки: WP I 603 f
ПраИЕ: *g(')herǝ-
Англ. значение: to grow (ab. grass), to grow green
Германские: *grá-s-a- n., *grá-s-ja- n.; *grō-a- vb.; *grō-[d]-an- m., *grō-[d]-a- m., *grō-[d]-iōn- f., *grō-[d]-ia- m.; *grō-n-ia- adj., *grōn-ō- vb.
Латинский: herba, -ae f. 'Pflanze, Halm, Kraut'
Рус. значение: расти (о траве), зеленеть
Ссылки: WP I 645 f
Комментарии: Cf. also *g'herǝzdh-.
ПраИЕ: *gher[ǝ]-, *ghrē- (IndoIr. *g'h-)
Англ. значение: bad, small
Др.-индийский: hrasvá- 'minder, kurz, klein', comp. hrásīyaṁs, hrasati 'nimmt ab, wird kürzer'
Авестийский: zara-hehīš 'die mindere, schwächere'
Др.-греческий: comp. khéi̯rōn m., f., khêi̯ron n. 'worse', sup. khéi̯risto- 'worst'; khrḗ impers. (other forms are contractions of khrḗ, prob. orig. a neut. Subst., with forms of ei̯mí 'sum') 'it is necessary'
Славянские: comp. *gorjь(jь); *gorje
Кельтские: OIr. gair 'kurz', gaire 'Lebenskürze', garait, NIr goirid 'kurz', MIr. gerr 'kurz'
Рус. значение: плохой, маленький
Ссылки: [Somewhat different in Pok. and Vasm.]
ПраИЕ: *g'herǝzdh-
Англ. значение: barley
Хеттский: karas- n. 'Weizen ?, eine Getreideart, deren Mehl nicht zur Brotbereitung verwendet wird' (Tischler 498)
Др.-греческий: krī̂ n.; krīthǟ́ f. `Gerste'
Балтийские: *gir̂s-ā̂, *girs-ia- c. ?
Германские: *girst-ō(n-) f.
Латинский: hordeum, -ī n. `Gerste'
Албанский: dríthë, pl. -ëra `crop, corn'
Рус. значение: растение (злаки - ячмень)
Ссылки: WP I 611
Комментарии: Cf. *g(')herǝ-.
ПраИЕ: *g'herk(ʷ)-,-g(ʷ)-
Англ. значение: fork
Балтийские: *ǯir̂k-(t)l-iā̃ f. (2); *ǯer̃g- (-ja-) vb., *ǯarg-ī̂- vb., *ǯir̃g- vb. intr.
Латинский: furca f. `zweizackige Gabel; Stützpfahl, Tragreff, Halsblock als Strafwerkzeug, Galgen, Joch, Engpass'; furcula 'kleine Gabel, Tragreff, Stützstange; Engpass'
Рус. значение: рогатка
Ссылки: WP I 629
Комментарии: Lat. -с- in furca may be a secondary analogy with furcula < *g'hrg-tlā (cf. its second meaning hardly derivable from diminutive semantics).
ПраИЕ: *ghert-
Англ. значение: dairy produce
Др.-индийский: ghr̥tá- n. `cream, butter, melted butter'
Кельтские: Ir gert `Milch'
Рус. значение: молочный продукт
Ссылки: WP I 607
ПраИЕ: *g'hesl-
Англ. значение: thousand
Др.-индийский: sa-hásra- n. `thousand'
Авестийский: hazār 'Tausend'
Др.-греческий: pl. ion. (inschr.) khẹ̄́lio-i̯, aeol. khéllio-i̯, att. khī́lio-i̯, lakon. khḗlioi̯ `tausend'
Рус. значение: тысяча
Ссылки: WP I 633
ПраИЕ: *g'hes-r-
Англ. значение: hand
Хеттский: kessar n., kessera- c. 'Hand' (Tischler 558 f)
Тохарский: A tsar, B ṣar 'Hand' (PT *[čṣ]ar) (Adams 649)
Др.-индийский: hásta- m. `hand'
Авестийский: zasta-
Другие иранские: OPers dasta- 'Hand'
Армянский: ʒerrn, pl. ʒerkh `Hand'
Др.-греческий: khẹ̄́r, gen. khẹ̄rós, pl. dat. khersí, dor. khḗr, gen. khēr-ós, aeol. acc. khérr', pl. acc. kherras f. `Hand, Faust'
Балтийские: *pa=ǯas-t-i- c., *pa=ǯas-t-iā̃ f.
Латинский: hīr `thénar, tò kôi̯lon tē̂s khẹ̄rós, vola'
Албанский: dórë, pl. dúar f. `hand'
Рус. значение: рука (Hand)
Ссылки: WP I 541, 603 f
ПраИЕ: *gheur-
Англ. значение: angry, pitiful, etc.
Др.-индийский: ghorá- `venerable, awful, terrific', n. `venerableness, awfulness, horror'
Славянские: *žūrī́tī
Германские: *gaur-a- adj.; *gur-n-ō- vb.
Рус. значение: сердитый, жалкий etc.
Ссылки: WP I 636
ПраИЕ: *g'hew- (*g'hōw-)
Англ. значение: to pour
Тохарский: A, B ku- 'offer a libation, pour' (Adams 179)
Др.-индийский: juhóti, juhuté `to sacrifice, sprinkle on, offer an oblation', pass. hūyáte, ptc. hutá-; hóma- m. `act of making an oblation, oblation', hótar- m. `an offerer of an oblation', hotrá- n. `sacrificing, oblation', hótrā f. `function or office of a priest', havís- n. `an oblation or burnt offering', hava- m. id.
Авестийский: zaotar-, zaoɵr- m. `Priester, Opferpriester', zaoɵra- n., zaoɵrā `glüssige Opferspende, Opfertrank, Opferguss'
Другие иранские: MPers zōt `Opfertrank', NPers zōr `Weihwasser'
Армянский: ʒoyl `gegossen', ʒew `Form, Gestalt
Др.-греческий: khéō, spät -khǘnō, aor. ékhe(u̯)a, -ámǟn, khé(u̯)ai̯, med. ékhüto, khǘ́meno-, pass. ekhǘthēn, khüthē̂nai̯, pf. med. kékhümai̯, hell. kékhüka, va. khütó- `giessen, aus-, er-, vergiessen, schütten, aus-, aufschütten'; med. intr. `sich ergiessen, strömen, sich verbreiten', pass. `ergossen, (auf)geschuttet werden'; khêu̯ma n. `Guss, Strom, Giesskanne', khǘma n. `Guss, (gegossener) Barren, Menge, Masse', ; khóano-s m. Schmelzofen', khoǟ́ `Guss, Weiherguss, Trankopfer, Totenspende', khóo-s, khoû-s, gen. khọ̄̂ m./f. `Kanne (als Mass); ausgeschüttete Erdfe, Schutt'; khō̂ma, -atos n. 'earth thrown up, bank, mound, thrown up against the walls of cities to take them'; pro-khǘtǟ-s m. `Kanne, Krug', khütḗr `Giesskanne', khǘsi-d f. `das Aufgiessen, -schütten', khǘtro-s (/kǘthro-s) m., khǘtrǟ, ion. khǘtrǟ f. `irdener Topf', khǘtlo-n n. `Waschwaseer', adv. khǘdǟn `in Stromen, haufenweise, ungeordnet'; khṓnnǖmi, -ǘō, selten pros-khôi̯, -khọ̄̂si, khọ̄̂n (wie von *khówō), aor. khō̂sai̯, -sasthai̯, pf. med. kékhōsmai̯, act. kékhōka `aufschütten, aufwerfen, mit Schutten oder Erde ausfüllen'; khō̂ma n. `Aufschüttung, Schutt, Damm, Wall', khō̂si-s f. `das Aufschütten, Aufwerfen, Eindämmen'
Германские: *giut-a- vb.; *giut=; *gut-i- c.; *gius-a- adj.
Латинский: fūtis, -is f. `vas aquarium..., quod in triclinio allatam aquam infundebant', fūtilis, futtilis `leicht ausgiessbar, zerbrechlich'; exfutī (~ -ū-) `effusi, ut mertat pro mersat' (Paul. Fest. 81); effūtīre `herausschwatzen, ausplaudern, schwatzen'; fundō, -ere, fūdī, fūsum `giessen, vergiessen, ausschütten; schmelzen; in die Flucht schlagen'
Рус. значение: лить, совершать возлияние
Ссылки: WP I 563 f
ПраИЕ: *g'hē-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to go, to leave
Др.-индийский: jáhāti `to put away, remove, avoid, abstain', aor. áhāt, ahāyi, ptc. hīná-, pass. hī́yáte; jíhīte `to bound away; to go, depart'; hāni- f. `abandonment, relinquishment, disappearance'
Авестийский: zazāmi `ich entlasse aus', mit avā̆- `entfernen, verscheuchen', upa-, frā- `herzulassen, herzuführen'; uz-zā- `aufspringen, sich aufrichten'
Др.-греческий: khḗtei, -ei̯ dat. n. `aus Mangel, aus Sehnsucht' (*khē̂tos n.), khē̂tos = éndeia, stérēsis Hsch.; khátos n. `id.'; khē̂ro- `beraubt, leer', khḗrǟ f. `Witwe, vom Gatten verlossene Frau, vidua'; khō̂ro-s m. `(freier, leerer) Raum, Gegend, Land', khṓrǟ f. `(leerer, freier) Raum, Zwischenraum; Platz, Stellung, Rang, Ort, Gegend, Lanadgut, Land; Augenhöhle', adv., praep. khōrís `(ab)gesondert, getrennt, fern von, ausser', khōrízdō `(ab)sondern, trennen'; kházdomai̯, aor. khás(s)asthai̯; ps. apokhastē̂i = apothánēi Hsch.; khatéō `ermangeln, bedürfen, begehren'
Германские: *gē- vb.
Латинский: hērēs, -ēdis m. `der Erbe'
Рус. значение: уходить, покидать
Ссылки: WP I 542 f
ПраИЕ: *g(')hēr-
Англ. значение: hedgehog
Др.-греческий: khḗr, gen. khērós 'hedgehog' Hsch.
Латинский: ēr, gen. ēris/ērī m. `Igel'
Рус. значение: зверек (еж)
Ссылки: WP I 610
ПраИЕ: *g'hēy(w)-, *g'hyāw-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to yawn, to gape
Хеттский: ki-nu- (I) 'öffnen, aufbrechen' (Tischler 578 f)
Тохарский: A śew- 'yawn'; B kāy- 'open wide' (Adams 153)
Др.-индийский: vi-jihīte `to fly open, gape, yawn', vihāyas- m.n. `open space, air, sky'
Др.-греческий: kháskō `gähne, klaffe', khēramó-s `klaffende Öffnung'
Славянские: *zējǭ, *zьjā́ti; *zēvati; *zēvъ
Балтийские: *ǯjā̂- vb., *ǯjā̂-t-i- c., *ǯjā̂w-ā̂ (1) f., *ǯjā̂w-ā̂- (1) vb.
Германские: *gij-a- vb.; *giw-ō (f), *giw-iɵ-ō f., *gī-n-a- vb., *gi-n-ō- vb.; *gī-r-a- m., *gi-r-(i)a- adj., *gī-m-ōn- f., *gai-m-an- m., *gai-m-a- m., etc.
Латинский: hiō, -āre, -āvī, -ātum `gähnen, klaffen, den Mund aufsperren; gierig sein'; hietāre `den Mund aufsperren, weit öffnen'; hīscō, -ere `klaffen, den Muind auftun'; hiulcus, -a `klaffend, gespalten, offen, gierig schnmappend'
Другие италийские: Osk eehianasúm `ēmittendārum, fugandārum (hostiārum); Umbr ehiato `ēmissōs'
Рус. значение: зевать, зиять
Ссылки: WP I 548 f
ПраИЕ: *g'hī̆
Англ. значение: part.
Др.-индийский: hí `emphatic particle after the 1st word of the sentence'
Авестийский: zī `emphatic particle after the 1st word of the sentence'
Др.-греческий: ou̯-khí, mḗ-khi, hǟ̂-khi 'wo', nái̯-khi 'jawohl, allerdings'
Славянские: *zī
Балтийские: *gi
Латинский: negōtium 'занятие, дело, работа, деятеьность'; negāre 'давать отрицатеьный ответ, отрицать; отказывать'
Ссылки: WP I 541 f
ПраИЕ: *g'hlād-
Англ. значение: to shout, to make a noise
Др.-индийский: hrādate `to sound, roar, make a noise', hrāda- m. `sound, noise'
Авестийский: zrāda- m. `Kettenpanzer'
Другие иранские: NPers zirih `Panzer'
Др.-греческий: pf. (Pind.) kékhlāda `to exult loudly'; kekhlēdénai = psopheîn Hsch.; kakhlázdō (/kokhlázdō q.v.) `klatschen, plätschern, brausen (vom Wasser)', kakhlái̯nō id. (Hsch.)
Кельтские: OIr ad-glādur `alloquor'
Рус. значение: кричать, шуметь
Ссылки: WP I 659 f
ПраИЕ: *ghlādh-
Англ. значение: smooth, glossy
Славянские: *glā́dъkъ(jь), *glā́dītī
Балтийские: *glā̃d-u-, -n-u-, -n-a-, *glō̃d-n-u-, -n-a-, *glō̃t-n-u-, -n-a- adj., *glā̂d- vb. tr., *glā̂d-(s)ta- (1) c., *glā̂d-(s)tā̂ f.
Германские: *glad-a- adj.
Латинский: glaber, -a `glatt, unbehaart, kahl'
Рус. значение: гладкий, глянцевый
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *g(')hlās- (~ -ō-)
Англ. значение: brilliant
Германские: *glōs=, *glōz-ō- vb.; *glás-a- n./*glaz-á- n.; *glēz=; *glōs-ō- vb.
Кельтские: Gaul glastum Pflanzenname; Ir glass `grün, grau, blau'; Cymr glas `blau'; Bret glaz `grün'
Рус. значение: блестящий
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *ghlen-
Англ. значение: to shine, to look
Славянские: *glę̄dḗtī, *glę̄dātī
Германские: *glan-ō- vb., *glan-a- n., *glann-iōn- f., *glin-t-a- vb., *glan-t-ia- vb.; *glan-t-a- adj.; *glan-t-iō f.
Кельтские: *glendtio- etc. > OIr ad-gleinn `er belehrt', in-glennat `vestigant', fo-gliunn `ich lerne', glēse `glānzend'
Рус. значение: светить(ся), смотреть
Ссылки: WP I 624 f
ПраИЕ: *ghlend(h)-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: nit
Балтийские: *glin̂d-ā̂ (1), *glin̂d-iā̃ f.
Латинский: lēns, gen. lendis f. (/m.) `Nisse'
Рус. значение: насекомое (гнида)
Ссылки: WP I 461
ПраИЕ: *ghlew-
Англ. значение: to joke, to enjoy
Др.-греческий: khléu̯ǟ f. `Scherz, Spott, Hohn'
Славянские: *glūmъ, *glūmītī
Балтийские: *glaûd-a- c., *glaûd-ā̂ f.
Германские: *gliw-a- n.; *glau-m-a- m., *glu-m-a- m., *glu-m-ja- m.
Рус. значение: шутить, веселиться
Ссылки: WP I 660 f
ПраИЕ: *g(')hlēy-
Англ. значение: to shine, to be clear, pleasant
Др.-греческий: khlī́ō `schwelgen, sich übermütig gebärden', khliá(i̯)nō, kliázdō `erwärmen, erweichen', khliǟ́ (~ -ī-) f. `Wärme'; khliaró-, khlieró- `warm, lau'; khlidǟ́ f. `Weichlichkeit, Üppigkeit, Luxus', khlídos n. `(üppiger) Schmack'
Балтийские: *ǯlēj-ā̂ f.
Германские: *glij-ē- vb.; *glī-m=, *glai-m=, *gli-m=; *glī-t=, *gli-t=, *glī-n=, *glai-m=
Кельтские: *glij- > Ir glē `glänzend, klar'; Cymr gloew `glänzend, klar'; gledd `grüner Rasen'
Рус. значение: светиться, быть ясным, приятным
Ссылки: WP I 624
ПраИЕ: *g(h)nAit-
Англ. значение: embers, spark
Славянские: *gnētītī
Балтийские: *knait-t-i- c.
Германские: *gnaist=, *gnist=, *sknaist=
Рус. значение: уголья, искра
Ссылки: WP I 2 f
ПраИЕ: *ghney-
Англ. значение: to rot
Др.-греческий: *khníō ~ -ī́-: khníei = psakázei, thrǘptei Hsch.
Славянские: *gnī́tī, *gnī̀jǭ; *gnòjь
Рус. значение: гнить (?)
Ссылки: WP I 584 f
ПраИЕ: *ghnēgh-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to gnaw
Тохарский: B nāsk- ( < *gnāg-sk-) 'eat, gnaw' (Adams 334)
Авестийский: aiwi-ɣnixta `angenagt, angefressen'
Балтийские: *gnē̂g-ā̂ (1) c.
Германские: *knag-a- vb., *gnag-a- vb., *gnag-ō- vb.
Рус. значение: глодать
Ссылки: WP I 584 f
ПраИЕ: *ghogh-
Англ. значение: bend, curve
Тохарский: A kāts, B kātso `Bauch' ?
Армянский: gog `Höhlung, Bauschung, Schoss, Busen des Menschen; Bauch, Mutterleib etc.', gog `hohl, konkav', gogac `kólpōma', gogem `aushöhlen', ggvem `umarmen, hegen, pfletzen'
Балтийские: *gā̃g-a- c.
Германские: *gag-a- adj., *gag-a- m., *gag-ō- vb., *gēg-ia- vb., etc.
Рус. значение: изгиб
Ссылки: WP I 570 (differently in Pok.)
ПраИЕ: *ghom-
Англ. значение: hut, dug-out, cattle-shed
Армянский: gom `Schafstall'
Германские: *gamm-an- m., etc.
Рус. значение: шалаш, землянка, хлев
Ссылки: WP I 637
ПраИЕ: *g'hom-en-, *g'hmō-
Англ. значение: man, person
Балтийские: *ǯmō̃ (gen. *ǯmun-es); *ǯmā-g-u- m., *ǯmā̂-n-ā̂ f., *ǯmā̂-n=
Германские: *gum-an- m.
Латинский: homō, gen. hominis (OLat hemō) `Mensch; Mann', nēmō, -inis `niemand'
Другие италийские: Osk humuns `hominēs'; Umbr homonus `hominibus'
Рус. значение: человек
Ссылки: WP I 662 f
Комментарии: Lith -g- in žmōgùs the same as *g(h) in Slav *mǫžь < *man(w)-g-i̯o-.
ПраИЕ: *g'ho(n)gh-
Англ. значение: thigh, hip
Др.-индийский: jáṅghā f. `shank (from ankle to knee)'; jaghána- m., n. `hinder part, buttock, hip and loins'
Авестийский: zanga- `Knöchel des Fusses' (von ahurischen Wesen), -zangra- `id. (von daevischen Wesen)'
Др.-греческий: kokhṓnǟ f. `Stelle zwischen den Schenkeln, Hinterbaccke'
Рус. значение: бедро, ляжка
Ссылки: WP I 588
ПраИЕ: *g'hor-
Англ. значение: pig
Др.-греческий: khôi̯ro-s m., f.`(junges) Schwein, Ferkel'; khǘrra 'a call used by swineherd s', khürrábios 'swine-collar' (Hsch.)
Албанский: derr, pl. -a `pig'
Рус. значение: скот (свинья)
Ссылки: WP I 610
ПраИЕ: *g'h[o]r-
Англ. значение: gut
Хеттский: karat- c. 'Leibesinneres', pl. garateš 'Eingeweide' (Tischler 499)
Др.-индийский: híra- m. `band, strip, fillet', hirā́ `vein, artery'
Др.-греческий: khordǟ́ f. `Darm, Darmsaite, Saite, Wurst'; ? khório-n n. `die den Fötus umgebende Haut, Nachgeburt; Haut innerhalb des Eis'
Балтийские: *ǯar̂n-ā̂ (2) f., *ǯarn-a- c.
Германские: *garn-ō f., -ia- n.
Латинский: haruspex, -icis m. `Eingeweideschauer', hariolus m. `Wahrsager'; hīra f. `Leerdarm', pl. `Eingeweide', pl. hīllae `die kleineren Därme; Würste'; hernia f. `Leibschaden, Bruch'
Другие италийские: Falisc haras 'Eingeweideschauer'
Рус. значение: кишка
Ссылки: WP I 604
ПраИЕ: *g'hors- / *g'hers-
Англ. значение: to jut out, to bristle
Др.-индийский: hárṣati, hr̥ṣyati `to be excited, anxious, impatient; to bristle, become erect or stiff or rigid'
Авестийский: zaršayamna- `die Federn aufsträubend'
Др.-греческий: khérso-, att. khérro- `trocken, unfruchtbar, wüst', khérso-s, att. khérro-s f. `festes Land, Festland'
Германские: *gurst=
Латинский: horreō, -ēre, -uī `(empor)starren; starr sein (von Frost); sich emporsträuben', übtr. `schaudern (von Frucht), sich entsetzen'; horror `Sratten, Schauer, Schrecken'
Рус. значение: торчать, топорщиться (о сухих стеблях etc.)
Ссылки: WP I 610
ПраИЕ: *g(')hort-
Англ. значение: garden, fenced place
Др.-греческий: khórto-s m. `Gehege, Hof'
Германские: *gard-an- m.
Латинский: hortus, -ī m. `Garten als eingezäunter Ort'; cohors `eingezäunter Hofraum, Viehhof; Kohorte'
Кельтские: Ir gort `seges'; Cymr garth `Pferch, Hürde, Gehege', Bret garz `Hecke, Zaun'
Рус. значение: огород, огороженный участок
Ссылки: WP I 608 f
ПраИЕ: *ghos-
Англ. значение: to eat ritual food
Др.-индийский: ghasati, aor. 2 sg. ághas, 3 pl. ákṣan, pf. jaghāsa, jakṣuḥ `to consume or devour, eat; ghasmara- `voracious', ghasana- n. `devouring', ghasi-, ghāsí- m. `food'
Авестийский: gah- `essen, fressen (von daēvischen Wesen)'
Балтийские: *gōs-t-iā̃ f.
Латинский: hostia, -ae f. `Opfertier, Opfer'
Рус. значение: есть ритуальную пищу
Ссылки: WP I 640
ПраИЕ: *ghost-i- (*ghos-t-)
Англ. значение: guest, stranger
Хеттский: kasi- 'Besuch' (Tischler 534 nach Ivanov 1971, with doubt)
Славянские: *gostь; *gospodь
Германские: *gast-i- m.
Латинский: hostis, -is m., f. `Fremdling; der feindliche Fremde, Kriegsfeind'; hospes, -itis m. `Gastfreund'
Рус. значение: гость, чужак
Ссылки: WP I 640 f
ПраИЕ: *g'hōl-
Англ. значение: pole, stem
Армянский: ʒoɫ 'Pfahl, langer Zweig'
Балтийские: *ǯō̂l-i- c.
Рус. значение: кол, ствол
Ссылки: Fraenkel 1323
ПраИЕ: *ghrabh-, *ghrab- / -e-
Англ. значение: to take, to seize, to rake
Хеттский: karp- (I) 'aufheben, wegtragen' (Tischler 513-514)
Др.-индийский: OInd gr̥bhṇā́ti, gr̥hṇā́ti, grbhāyáti, aor. ágrabham, agrabhīt, pf. jagrā́bha, inf. gráhītum, ptc. grbhītá- `to seize, take, grasp'; grábha- m. `the taking possession of', gráha- `seizing; m. `grasp, seizing, as much as can be taken, ladleful, spoonful'; gr̥bh- f. `grasping, seizing', gŕbhi- `holding, containing', grhá- `assistant, servant', grābhá- m. `one who seizes; grasp'; grāhá- m. `rapacious animal; grasping, seizure, laying hold of'
Авестийский: hǝ̄n-grabǝm (časmainī) `ich erfasste (mit dem Auge)', pf. ǰaugaurva; g(ǝ)urvayeiti `ergreift, hält fest, nimmt weg, bekommt, nimmt wahr', inf. gǝrǝbąm `festzuhalten an', ptc. gǝrǝpta-; grab- `Fassung von Wörtern, Satz'; gǝrǝwnāiti, gǝ̄urvāyeiti `ergreift, hält fest, erobert, bekommt, nimmt wahr, begreift'; (jav.) upagǝrǝmbay-, uzgrǝmbayō 'aufgreifen, (mit den Sinnen) fassen, auffassen, wahrnehmen'
Другие иранские: NPers giriftan `ergreifen', gīrad `ergreift'; OPers garbhājaiti `ergreift, hält fest, erobert, bekommt, nimmt wahr, begreift'
Славянские: *grā́bljā, *grā́bītī
Балтийские: *greb- vb. tr., *greb-ia- c., -iā̃ f., *grab-u-, *-n-u- adj., *grē̂b-, *grā̂b- (2) vb. tr., *grāb-iac., *grā̂b-ac., *grā̂b-ā̂- (1) vb.; *greĩb- vb. tr., *graĩb-ī̂- vb., *graĩb-u- adj., *grib-ē̂- vb., *greîb-s-t-ā̂ (1) f.; *gramb- vb. tr., *gram̃b-ī̂- vb.
Германские: *grap-a- vb.; *grabb-ō-, *grabb-al-ō-, *grēp-ō- vb.; *grēp-a- n.; *grīp-a- vb.; *graip=; *grip-ja- m., n.
Рус. значение: брать, хватать, грести
Ссылки: WP I 652 f
Комментарии: Cf. Hitt karap- / karip- (II) 'fressen, verzehren' (Tischler 496f).
ПраИЕ: *ghrad-/-e-
Англ. значение: to step, to go
Др.-индийский: MInd (Aśoka) adhigicya (*adhi-grdhya) `beginnend'
Авестийский: aiwi-gǝrǝδmahi `wir beginnen, ingredimur', gǝrǝzdi- f. `das Inbesitznehmen, Bekommen'
Славянские: *grę̄dǭ, *grę̄stī́
Балтийские: *grid- vb. tr., *grid-ī̂- vb.
Германские: *grit-i- c., *grit-a- vb.
Латинский: gradior, gradī, gressus sum `schreiten, einherschreiten', gressus, -ūs m., gressiō f. `Schritt'; grassārī `einhergehen, zu Werke gehen, vorschreiten'; gradus, -ūs m. `Schritt, Fussstellung; Stufe; Grad, Rang', pl. grallae f. `Stelzen'
Кельтские: OIr ad-grēinn `er verfolgt'
Рус. значение: шагать, идти
Ссылки: WP I 651 f
ПраИЕ: *ghrAubh-
Англ. значение: rough
Славянские: *grūbъ(jь) (> Pol gruby)
Балтийские: *grub-a-, -u-, *grub-l-a-, -l-u- adj., *grub- vb. inch., *grub-t-a- c., *grub-ul-ia- c.
Германские: *grub-a- adj.
Рус. значение: грубый
Ссылки: Fraenkel 172
Комментарии: Cf. *gremb-.
ПраИЕ: *ghrAudh-
Англ. значение: cheek; breast
Германские: *graud-an- m.
Кельтские: OIr grūad n. (es-St.) `Wange'; Cymr grudd `ds.', Corn grud `maxilla'
Рус. значение: щека ~ женск. грудь
Ссылки: WP I 658
ПраИЕ: *ghrān-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: edge, end
Славянские: *grānь, *grānā
Балтийские: *gr(j)ā̂n-jā̂- vb.
Германские: *gran-ō(n-) f.
Кельтские: Cymr gran `Augenlied', Bret grann `Braue, Augenhaare'
Рус. значение: край, конец
Ссылки: WP I 606 f
ПраИЕ: *g(')hrāw- / -ē-
Англ. значение: grey
Германские: *grḗw-a- adj.
Латинский: rāvus, -a `grau, graugelb'
Рус. значение: серый
Ссылки: WP I 602 f (differently in Pok.)
ПраИЕ: *ghrebh-
Англ. значение: to scrape, to dig, to bury
Славянские: *grebǭ, *gre(s)tī (contamination with *ghrAbh-); *grьbḗtī `begraben liegen'; *grobъ; *grebenь; *pogrēbātī
Балтийские: *greb- vb. tr., *greb-l-ia- c.
Германские: *grib-a- vb., *grab-a- vb.; *grab-ja- n., *grab-a- n., *grab-ō f.; *grab-jō(n-) f.; *grōb-ō f.; *graf-t-u- c.; *grif-t-i- c., *graf-t-i- c.
Рус. значение: скрести, выкапывать, хоронить
Ссылки: WP I 653 f
ПраИЕ: *ghreig'-
Англ. значение: to cut
Армянский: ergicanem, aor. ergici '(zer)reissen, beissende Rede führen'
Балтийские: *greîǯ- (-ja-) vb. (2), *graîǯ-ī- vb. (2), *greîǯ-t-a- adj. (2), *griǯ-a- c., *greîǯ-a- c. (2), *greîǯ-iā̃ f. (2); *graîǯ-a-, *graîǯ-t-a- c., *graîǯ-t-ā̂ f.
Рус. значение: резать
Ссылки: Fraenkel 169
ПраИЕ: *ghreme-
Англ. значение: to thunder
Авестийский: prs. ptc. grǝmǝntąm `derer, die uns grimm sind', pf. ptc. granta- `ergrimmt'
Другие иранские: NPers ɣaram `Grimm'
Др.-греческий: khremízdō, khremetízdō, khremetáō, khreméthō `wiehern', khrómado-s m. `das Knirschen', khrómos = psophós, khremetismós Hsch.
Славянские: *grьmḗtī, *grьmītь; *gromī́tī; *gromъ
Балтийские: *grem̂- (1) vb., *gram-ē̂- (*gram-a-) vb., *grum-in-a- m., *grēm=
Германские: *grim-ja-, *gram-a-, *grum-ja- adj., *gram-ja- vb.
Рус. значение: шуметь, греметь
Ссылки: WP I 655 f
ПраИЕ: *ghrend-
Англ. значение: beam, board, tubbing
Славянские: *grę̄dā́
Балтийские: *gran̂d-a- (1) c., *griñd-i- c., *griñd-a- c., *griñd-ā̂ f., *griñd- vb. tr.
Германские: *grind-ō f., *grind-al-a- m., -il-a- m., *grund-Vl-a- m.
Латинский: grunda f. (gl.) = Gr stégē, suggrunda f. suggrundium n. `Dachstuhl, Dachvorsprung, Vordach, Wetterdach'
Рус. значение: балка, доска, опалубка
Ссылки: WP I 657
ПраИЕ: *ghrenǝdh- (/ *ghrenǝd-)
Англ. значение: to pound, to scrape; sand, meal, flour
Др.-греческий: khóndro-s m. 'granule; lump; groats of wheat or spelt; gristle, cartilage'; khondró- 'granular, coarse'
Славянские: *grę̄dā́ `Sandbank, Dünen'
Балтийские: *gren̂d- (*gren̂d-a-), *gran̂d-ī̂- (2?) vb.
Германские: *grind-a- vb.; *grind-i- c., *grand-a- n., *grund-an- m., -ōn- f.
Латинский: frendō, -ere, frē(n)sum `(mit den Zähnen) knirschen'
Рус. значение: измельчать, скрести; песок, мука́
Ссылки: WP I 656 f
ПраИЕ: *ghres-, *ghers-
Англ. значение: to be nasty, to torment
Тохарский: A, B krās- (PT *krās-) 'to torment' (Adams 215)
Балтийские: *gras-ā̂ f., *gras-u- adj., *grē̃s-, *gris- vb. inch.
Германские: *gars-t-ia- vb., *gars-t-i- adj., *gars-t-a- adj., *gars-t-a- m.
Латинский: fastus, -ūs m. 'чванство, важничанье, надменность, спесь'; fastīdium, -ī n. 'брезгливость, отвращение, привередливость; презрительное отношение, спесь, высокомерие'
Рус. значение: противный, мучить
Ссылки: WP I 610
ПраИЕ: *ghrew-
Англ. значение: to weep, to be sad
Славянские: *grъstь, *grūstь
Балтийские: *graũd- (*graũd-ja-) vb. tr., *grū̂d- (*grū̂d-d-) vb. tr., *grud- vb. intr., *grū-d-t-i- c., *gru-d-in̂- vb., *grau-d-u- adj., *graũ-d-ia- c., *grau-d-s-m-iā̃ f.
Германские: *grū-ē- vb., *griw-il=, *grū-s=, etc.; *griu-t-a- vb.
Кельтские: Cymr griddfan `seufzen'
Рус. значение: плакать, грустить
Ссылки: WP I 648 f
ПраИЕ: *ghrewǝ-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to fell, to pull down, to fall (in)
Др.-греческий: aor. khraẹ̄̂n, ékhrae, 3 pl. ékhraon, 2 pl. ekhráete `anfallen, angreifen, in Angriff nehmen, auf etwas bestehen `überfiel, bedrängte'; zda-khrēẹ̄̂s `heftig andrängende, ungestüme'
Славянские: *grūdā, *grūmɨ̄, -ene, *grūmъ
Балтийские: *greû- (2) vb. tr., *grǖ̂- vb. intr., *greû-t-ia- c., *graw-ā̂ f., *grē̂w-ā̂ (2) f.,; *grū̂-d- (*grū̂d-a-) (2) vb. tr., *grū̂-d-ī̂- (2) vb.
Германские: *griu-n-a- n., -ō f.; *gruww-á- n.; *griu-t-a- vb., *griu-t-a- n., *grau-t-a- adj., *grū-t-a- m., *gru-t-jō f.
Латинский: ingruō, -ere, -uī `mit Heftigkeit hereinbrechen, anstürmen, anfallen'; congruō, -ere, -uī `zusammenfallen, zusammentreffen'; congruus, -a `übereinstimmend'; rūdus, -eris (/ rōdus) `zerbröckeltes Gestein, Geröll, Schutt; Mörtel, Estrichmasse'
Кельтские: Cymr gro `Sand', OCorn grou `Sand', MBret grouanenn `Sand', Bret grouan `gravier'
Рус. значение: валить(ся), рушить(ся)
Ссылки: WP I 647 f
ПраИЕ: *ghrey-
Англ. значение: to oil, to colour, to dye
Др.-греческий: khrī́ō, aor. khrī̂sai̯, -sasthai̯, pass. -sthē̂nai̯, pf. med. képhrimai̯, -ismai̯, va. khrīstó- `(be)streichen, (be)schmieren, einreiben, salben, tünchen'; khrī̂si-s `das Bestreichen, Beschmieren, Salben, Tünchen'; khrī̂ma (aeol. khrī̂mma) `Salbe, -ung, Tünche'
Балтийские: *greĩ- vb., *greĩ-m-a-, *graĩ-m-a- c., *graj-ā̂- vb., *grī̂-t-i- c.
Германские: *grī-m-ōn- f., *grai-m-ō(n-) f.
Рус. значение: мазать, красить
Ссылки: WP I 646 f
ПраИЕ: *ghrēt-, *ghrēd-
Англ. значение: sharp point
Славянские: *grotъ 'Spitze'
Германские: *grēt-a- m., *grēd-á- m.
Рус. значение: острый кончик
Ссылки: Fraenkel 170
ПраИЕ: *g(')hrun-
Англ. значение: to shout
Германские: *grunn-[ō]- vb., *grunn-it-ja- vb.
Латинский: grundīre / grunnīre `grunzen (von Schweinen)'
Рус. значение: издавать какие-то звуки (хрюкать etc.)
Ссылки: WH
ПраИЕ: *ghūg'-
Англ. значение: giant woman (myth.)
Балтийские: *guǯ-iā̃
Германские: *gūg-i- c.
Рус. значение: Снежная Баба
Ссылки: WP I 567
ПраИЕ: *g'(h)wAizd(h)-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: star
Славянские: *gvēzda
Балтийские: *ǯwaĩžd-iā̃, *ǯwaĩžd-n-iā̃ f.
Рус. значение: звезда
Ссылки: Buck 56, Fraenkel 1324 .
ПраИЕ: *g'hwak-
Англ. значение: torch, candle
Балтийские: *ǯwak-iā̃ f.
Латинский: fax (OLat facēs), gen. facis `Fackel; Licht (der Gestirne)'; facula f. `Fackel'
Рус. значение: факел, свеча
Ссылки: WP I 645
ПраИЕ: *g'hwelǝ-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: to wind, to shift, to lie (tell lies)
Др.-индийский: hvárati, hvárate, hvr̥ṇāti, hruṇāti `to deviate, to be crooked, bent', hválati `to go crookedly, stumble, fall, fail', ptc. hrutá-, hvr̥tá-; hū́rchati `to go crookedly, creep stealthily, totter'; hváras- n. `crookedness, deceit', hvārá- m. `serpent'
Авестийский: zbarǝmnǝm `den krummgehenden', zbaraɵa- n. `Fuss daevischer Wesen', zbarah- n. `Hügel', zū̆rah- n. `Unrecht, Trug'
Другие иранские: NPers zūr `falsch; Lüge'
Славянские: *zъlъ(jь), *zъlo
Балтийские: *ǯwel̂- (2) vb. tr., *ǯwel-n-u- adj., *ǯwal-u- adj., *ǯwal̂-n-a- (2) adj., *ǯwil̃-n-a- adj., *ǯwil- vb. intr., *ǯul̂-n-uadj., *ǯū̂l-a- adj.
Рус. значение: изгибаться; изворачиваться, лгать
Ссылки: WP I 643 f
ПраИЕ: *g'hwelg-
Англ. значение: to look, to bewitch (with the evil eye)
Др.-греческий: thélgō, aor. thélksai̯, p. thelkhtē̂nai̯, iter. ipf. thélgesk' (Hom.) `bezaubern, betören, täuschen, beschwichtigen'; thélktōr, thelktḗr `Bezauber etc.'; thélksi-s `f. Bezauberung'; thélgma n. `Zauber, Beschwichtigung, Erquickung'
Балтийские: *ǯwel̃g- vb. tr., *ǯwil̂g-ē̂- (ǯwil̂g-a-), *ǯwal̃g-a-, *ǯwal̂g-a- c., *ǯwalg-u- adj.
Рус. значение: смотреть, наводить порчу взглядом
Ссылки: WP I 866
ПраИЕ: *g'hwen-
Англ. значение: to ring, to sound
Тохарский: A kaṃ, B kene (PT *kene) 'melody, tune' (Adams 193)
Армянский: ʒain (i-St.) `Stimme'
Славянские: *zvьnḗti, *zvьnjǭ; *zvonъ, *zvono
Албанский: zē `Stimme', geg zą
Рус. значение: звучать, звенеть
Ссылки: WP I 642
ПраИЕ: *g'hwerzd-, *g'herzdw-
Англ. значение: sharp stone, gravel
Авестийский: zarštva- n. `Stein'
Славянские: *gvьrstā, *gvьrstь, *žьrstvā, *grьstvā
Балтийские: *ǯwir̃žd-a- c., -ia- c., -iā- f.
Латинский: herna, gen. -ōrum pl. n. `saxa' (sabin. nach Serv. Aen.)
Рус. значение: острый камень, гравий
Ссылки: WH, Fraenkel 1328 f
ПраИЕ: *g'hwēr-
PRNUM: PRNUM
Англ. значение: wild beast
Тохарский: B śer- 'hunt', A śaru, B śerwe (PT *śerwe) 'hunter' (Adams 633, 634)
Др.-греческий: thḗr, -ós, aeol. phḗr, gen. -ós m. `wildes Tier, Raubtier'
Славянские: *zvḕrь, gen. -e; *zvērъkъ
Балтийские: *ǯwē̂r-i- (*ǯwē̂r-) (1/2) c.
Рус. значение: зверь (общее название)
Ссылки: WP I 642 f, Buck 137

Индоевропейцы и их язык : Индоевропеистика | Хронология | Прародина | Мифы | Особенности | Фонетика | Строение корня | Грамматика | Индоуральский праязык | Ново-индоевропейский модланг | Книги | Ресурсы
Лексика: Глаголы | Местоимения | Наречия | Предлоги | Прилагательные | Существительные | Частицы | Числительные
Языки-потомки: Анатолийские | Армянский | Балтские | Германские | Греческий | Арийские | Кельтские | Палеобалканскиеалбанским) | Романскиеиталийскими) | Славянскиепраславянским) | Тохарские
Другие языки: Ностратический | Палеоевропейские | Словари древних языков и праязыков
Полезное: Письменности | Древний мир | Археология | Мифология | ДНК-популяции | Страны | Карты
Интересные статьи: Коневодство, мегалиты и климат | Культ сияющего Неба

© «proto-indo-european.ru», 2012.
Дочерний веб-проект Сайта Игоря Гаршина.
Автор и владелец сайтов - Игорь Константинович Гаршин (см. резюме атора).
Пишите письма ( Письмо Игорю Константиновичу Гаршину).
Страница обновлена 28.11.2023
[an error occurred while processing this directive]
Яндекс.Метрика